„Władzy raz zdobytej nie oddamy nigdy!” - słowa te wypowiedział w 1945 r. Władysław Gomułka,
przywódca Polskiej Partii Robotniczej.
Wyraził w ten sposób wiarę w wieczność nastających właśnie rządów komunistycznych instalowanych z inicjatywy i z pomocą Związku Radzieckiego.
Środkowo-wschodnia część przeoranej przez wojnę Europy stawała się sceną przemian politycznych wprowadzających w ten obszar świata nowe realia.
(...) Cztery omawiane kraje - Polska, wschodnia część Niemiec, Rumunia i jugosławia - na prawie pół wieku miały stać się obiektem komunistycznego eksperymentu.
Czy jednak ów eksperyment w każdym z tych państw przebiegał tak samo?
Czy istniał jeden model komunizmu?
Jak wyglądał stosunek czterech prezentowanych krajów do „ojczyzny światowego proletariatu” , będącej patronem komunistycznych przemian w Europie Środkowo-Wschodniej?
I wreszcie - jak na cztery odmienne sposoby żegnano się w nich z komunizmem i jakie konsekwencje to pożegnanie przyniosło?