CzasyPismo nr 1 (13) / 2018

Mija sto lat od czasu, kiedy po ponad stuleciu nieistnienia powstało niepodległe państwo polskie. Wprawdzie Górny Śląsk przestał uczestniczyć w państwowości polskiej już w XIV w., ale przetrwały związki językowo-etnograficzne polskojęzycznej ludności tego regionu z mieszkańcami innych ziem polskich. W drugiej połowie XIX w. nasiliło się wśród części Górnoślązaków poczucie jedności z Polakami, zaś w początkach XX w. powstał silny polski ruch narodowy na Górnym Śląsku. Po trzech powstaniach śląskich, w latach 1919–1921, i plebiscycie z roku 1921, wschodnia część regionu połączyła się z Rzeczpospolitą. Tym kwestiom poświęcona została część tekstów w aktualnym numerze „CzasyPisma”, przy czym z tematyką powyższą łączą się też zagadnienia walki o niepodległość w latach II wojny światowej i po jej zakończeniu. Ale jak w każdym numerze, tak i tu znaleźć można także wiele innych wątków. Agresja wojsk Układu Warszawskiego na Czechosłowację w 1968 r., dzieje Policji Województwa Śląskiego, niemieckie zbrodnie eutanazji w czasach Trzeciej Rzeszy, służba Górnoślązaków w Wehrmachcie, a także sprawy lżejszego kalibru – jak przemysł kosmetyczny w międzywojennych Katowicach. Wiele biografii, studiów przypadku, ale też krótkich syntez, jak zawsze bardzo bogato ilustrowanych składa się na ten – trzynasty już – tom przewodnika po meandrach górnośląskiej historii, jakim jest „CzasyPismo”.

SPIS TREŚCI

Jan. F. Lewandowski –Wojciech Korfanty (1873–1939) i jego legenda
Józef Krzyk – Pociąg Korfantego spóźnił się o pięć dni
Mirosław Węcki, Sebastian Rosenbaum – „Widzi pan, jak mi Polska zapłaciła”. Śmierć i pogrzeb Wojciecha Korfantego
Ks. Jerzy Myszor – Duchowieństwo katolickie wobec powstań i plebiscytu
Karina Dziuba – Między rewolucją społeczną a powstaniem narodowym. Rybnik w latach powstań śląskich
Dawid Keller – Polskie pociągi pancerne podczas III powstania śląskiego
Paweł Parys – Zanim poszli do powstań śląskich. Ślązacy w powstaniu wielkopolskim
Zbigniew Gołasz, Krzysztof Gwóźdź – Od Milicji Polskiej do Policji Województwa Śląskiego. Polskie formacje policyjne na Górnym Śląsku w latach walki o niepodległość 1918–1922
Andrzej Michalczyk – Imieniny Marszałka
Marcin Boratyn – Osaczyć mecenasa. Bezpieka wobec Józefa Witczaka
Bogusław Tracz – „Sztab” na generała
Łukasz Borkowski – Podporucznik „Żelazny”. Z Dąbrowy Górniczej do partyzantki „Łupaszki”
Adam Dziuba – Żołnierze na froncie ideologicznym. Okręg Śląski Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość” w walce propagandowej z komunistycznym reżimem
Ryszard Bednarczyk – Niewysoki, szczupły blondyn z pistoletem
We Wronkach witały nas kopniaki. Z Włodzimierzem Kapczyńskim rozmawia Sebastian Reńca.
Literatura światów planowanych. O literaturze socrealistycznej Górnego Śląska i Zagłębia Dąbrowskiego oraz książce Katarzyny Kuroczki Literatura światów planowanych. O prozie socrealistycznej na Górnym Śląsku (Cieszyn 2017) z prof. Krystyną Heską-Kwaśniewicz, dr Katarzyną Kuroczką, prof. Aleksandrem Nawareckim i prof. Dariuszem Rottem rozmawia Maria Sztuka
Kropla drąży skałę. O pamięci, recepcji badań historycznych i dekomunizacji rozmawiają dr hab. Adam Dziurok, dr Bernard Linek i dr Bogusław Tracz
Ewa Szmaj – Kremy, mydła, maść na odciski. Preparaty kosmetyczne i ich producenci na Górnym Śląsku w latach 1918–1939
Anna Badura – Nie tylko „Spomnienia organizacyjne i walk Kompanii Załęskiej”. Dokumenty powstańcze w zbiorach katowickiego IPN
„Zbędne istnienia”. O eugenice i eutanazji oraz zbrodniach eutanazyjnych w III Rzeszy z dr. Dietmarem Schulze rozmawia dr Sebastian Rosenbaum
Dietmar Schulze – Eutanazja na Śląsku. Akcja T4 – instytucje i odpowiedzialni
Przemysław Kucharczak – Siedemdziesiąt lat w byfyju. Listy z Wehrmachtu napisane po śląsku
Kamil Kartasiński – Pozdrowienia z Korei Północnej dla Stalinogrodu
Bartosz Kapuściak – „Pochmurne lato” nad „Dunajem”. Wojskowa Służba Wewnętrzna „śląskich” dywizji Wojska Polskiego w inwazji na Czechosłowację w 1968 roku
Piotr Solga – „Opolska Nike”. Pomnik Bojownikom o Polskość Śląska Opolskiego
Jarosław A. Krawczyk – Gierkowska propaganda w Radzionkowie
Zbigniew Gołasz, Krzysztof Gwóźdź – Na straży porządku publicznego. Policja Województwa Śląskiego w latach 1922–1939. O projekcie dotyczącym dziejów polskich formacji policyjnych na Górnym Śląsku
Marek Lyszczyna – Wspomnienie o Stefanie Stellerze