cytaty z książek autora "Jenny Erpenbeck"
Jak długo człowiek pozostaje przy życiu, wszystko , jedno po drugim, dzieje się tylko po to, by wyciągnąć dziecku drzazgę ze stopy, w porę wyjąć pieczeń z piekarnika albo uszyć sukienkę z worka na kartofle, ale podczas ucieczki bagaż z każdym krokiem się kurczy, a rośnie sterta tego. co zostaje z tyłu, aż wreszcie w którymś momencie człowiek się zatrzymuje i już tylko siedzi, i wtedy z życia pozostaje zaledwie życie, a cała reszta leży w niezliczonych rowach wzdłuż wielu ulic, w kraju, który jest taki wielki jak powietrze(...)
Sienna, Pańska i Twarda, Krochmalna, Chłodna, Grzybowska. Ogrodowa, Leszno i Nowolipie, gdzie ukrywa się dziewczynka, potem Karmelicka, Gęsia, Zamenhofa i Miła. Kiedy człowiek umiera, mając dwanaście lat, to czy robi się też już wcześniej stary?
Im więcej domów (Rosjanie) zajmowali, tym boleśniej stawało przed nimi pytanie, dlaczego Niemcy nie zostali tam, gdzie nie brakowało niczego, naprawdę niczego, żeby chcieli zostać.
W gruncie rzeczy zawsze chodzi tylko o to, żeby kierować wzrok w odpowiednim kierunku.
Pion i poziom muszą być w odpowiednim stosunku do siebie.
Okiełznać dziką naturę a następnie zderzyć ją z kulturą, na tym polega cała sztuka.
Z robotnikami i chłopami zawsze się dobrze rozumiał. Ale nie z tym państwem robotniczo-chłopskim.
Trzy wymiary były do tej pory jego zawodem: wysokość, szerokość i głębokość; chciał budować wysoko, szeroko i głęboko, ale teraz dopadł go ten czwarty wymiar, czas i to on wypędza go teraz ze swej obudowy.
Przez trzy lata dziewczynka uczyła się gry na fortepianie, ale teraz, gdy jej martwe ciało ześlizguje się do dołu, słowo fortepian jest unieważniane przez ludzi, unieważniany jest przerzut w tył na drążku, który dziewczynka robiła lepiej niż jej szkolne koleżanki, i wszystkie ruchy, które wykonuje pływak, unieważniane jest łapanie raków, podobnie jak sztuka robienia węzłów żeglarskich, to wszystko jest unieważniane wstecz aż do momentu, gdy jeszcze w ogóle nie istniało, aż wreszcie, na koniec, unieważnione zostaje też imię samej dziewczynki, której już nikt nigdy nie zawoła: Doris.
Być może wojna polega tylko na zamazywaniu linii frontu, gdyż teraz, kiedy ona wsuwa jego głowę między swoje nogi, może tylko dlatego wsuwa ją między swoje nogi, gdyż wie, że żołnierz ma broń i rozsądniej się nie bronić, więc teraz to ona przejmuje dowodzenie, może wojna polega na tym, że zawsze ktoś ze strachu przed kimś innym przejmuje dowodzenie, a potem znów na odwrót i tak przez cały czas.
Zanim na tym samym miejscu zbudowany zostanie inny dom, natura przez krótką chwilę na powrót przypomina siebie samą.
We wsi mówią, że ogrodnik już od dłuższego czasu odżywia się tylko śniegiem.
Udział mężczyzn z branży budowlanej, siedzących w wiezieniu, był w tamtym okresie większy niż zwykle, gdyż przy wznoszeniu muru co poniektóry budowniczy próbował się przedostać na drugą stronę.
Silniej niż wspólnym szczęściem człowiek jest przywiązany do jakiegoś miejsca wspólną żądzą i wspólnym wstydem (..)
Bądź co bądź zapłacił Żydom połowę wartości rynkowej. A to wcale nie było mało. Tak od ręki nie znaleźliby żadnego innego kupca.
A jezioro cały czas tylko liże łagodnie brzeg, liże rękę, kiedy ją włożyć do wody, jak młody psiak, a woda jest miękka i płytka.
To, że w domu nie został przewidziany pokój dziecinny, dla obojga było oczywiste.