Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Można uprawiać totalną krytykę socjalizmu, można uporczywie negować jego humanizm, ale głodny i wyzyskiwany prędzej czy później zrozumie, że w świecie potencjalnego dostatku dóbr skończy się z głodem tylko wówczas, gdy się zniesie system wyzysku. Żadna nadzieja na nagrodę w zaświatach czy pociecha absolutnej moralności nie ostanie się w obliczu prostego faktu, że można tak urządzić życie społeczne, by ludzie nie musieli głodować pracując na innych.

Burżuazja wprowadza formalną równość obywateli wobec prawa, ale utrzymuje faktyczną nierówność ekonomiczną, z czego wynikają różnorakie konflikty wolnościowe. Dlatego demokracja burżuazyjna ma także charakter ograniczony, jest wymierzona przeciw określonej części społeczeństwa: bądź otwarcie - wprowadzając rozmaite cenzusy wyodrębniające grupę uprzywilejowaną, bądź też w sposób ukryty - wykorzystując faktyczną potęgę pieniądza.

Humanizm socjalistyczny nie jest zjawiskiem bezwzględnie nowym. Przeciwnie, ma długą historię i w pewnym sensie jest bardzo stary. Tak stary jak drgnienie ludzkiego uczucia i ludzkiej myśli na widok nieszczęść innych ludzi, jak protest przeciw cierpieniom uciśnionych, gnębionych i wyzyskiwanych, jak miłość bliźniego i związane z tym ideały szczęścia i równości. Humanizm socjalistyczny po nowemu odpowiada na pytanie ja można osiągnąć cel, ale to co chciałoby się osiągnąć zostało już dawno powiedziane przez najlepszych przedstawicieli ludzkości.

Nie potrafimy bowiem zlikwidować śmierci, ale wiemy, że życie może być ludzkie, i wiemy, jak je ludzkim uczynić. Nie potrafimy zlikwidować wszelkiego cierpienia na świecie, ale znamy drogi do likwidacji źródeł cierpienia najgorszego, bo masowego. Nie potrafimy każdemu indywidualnie zagwarantować szczęścia osobistego, ale znamy sposoby stworzenia lepszych warunków realizacji szczęścia w skali ogólnoludzkiej. Z pozoru skromna, a jakże porywająca wizja.