Jesteśmy społecznością, która kocha książki

„Opricznina – określenie okresu w historii Rosji /1565 – 1572/ i jednocześnie polityki zastosowanej w tym czasie przez cara Iwana IV Groźnego. Głównym celem opriczniny było zdławienie wszelkiej opozycji wewnętrznej i umocnienie władzy carskiej. Wierni carowi opricznicy przemierzali kraj w czarnych szatach i na czarnych koniach, z miotłą i psią głową u siodeł, siejąc strach i terror. Opriczninę można uznać za pierwszą rosyjską służbę specjalną.” Bracia Arkadij i Georgij Wajner to rosyjscy pisarze, których książki rozchodziły się w Rosji w wielomilionowych nakładach. W Polsce również wydano kilka ich powieści, które nie przyniosły im jednak zbyt wielkiej popularności. „Ewangelia według kata” pisana prawdopodobnie od początku lat 80-tych ub. wieku „do szuflady”, nie miała szans na ukazanie się w oficjalnym obiegu. Została wydana w 1991 roku, już po upadku ZSRR. Jest to próba opisania i rozliczenia terroru komunistycznego, próba pokazania jego bezduszności i obojętności wobec zwykłych ludzi. Bohaterem powieści jest Paweł Jegorowicz Chwatkin, profesor prawa, szanowany obywatel, wykładowca uniwersytecki. Jest rok 1978, przy władzy w Związku Radzieckim utrzymuje się Breżniew. Imperium sowieckie, zżerane przez korupcję i nepotyzm, na arenie międzynarodowej odgrywa rolę światowego mocarstwa. W pewnym momencie, zupełne nieoczekiwane wydarzenia budzą demony przeszłości, zdawałoby się dawno pogrzebane i zapomniane i odkrywamy drugą twarz profesora, dotychczas skrzętnie skrywaną. Cofamy się w czasie do roku 1953, do śmierci Stalina i lat wcześniejszych i odkrywamy, wraz z każdą kolejną stroną, rolę jaką odegrał w aparacie terroru komunistycznego. Nieprzeciętnie inteligentny, cyniczny, pozbawiony wyrzutów sumienia, nastawiony wyłącznie na przetrwanie. Ale czy tylko? Czy tylko ślepy wykonawca poleceń czy też pomysłodawca kolejnej fali terroru? Autorzy przypominają tzw. „spisek lekarzy kremlowskich”, jedną z największych prowokacji politycznych, rozpoczętą w latach 1952 – 1953, której celem miało być rozpętanie fali terroru w Rosji Sowieckiej, podobnej do tej z lat 30-tych ub. wieku. Miała doprowadzić do czystek politycznych a przede wszystkim rozbudzić nastroje antysemickie. „Ewangelia według kata” staje się spowiedzią zbrodniarza. Ale zbrodniarza, który wcale nie domaga się przebaczenia. To „opricznik” komunistycznego imperium. To niemal apoteoza Zła w najczystszej postaci. Komuniści stworzyli swoją własną wersję Opriczniny i swoich własnych opriczników. Skala prowadzonych przez nich działań i wprowadzanego terroru przyćmiła dokonania cara Iwana IV Groźnego. Autorzy podnoszą jednocześnie inny, ważny temat - co się dzieje, gdy zło nie zostanie nazwane złem, nie zostanie napiętnowane i ukarane? Co się wydarzy, gdy na popełnione zbrodnie spuścimy zasłonę milczenia i zostaną one zapomniane, wymazane ze zbiorowej pamięci? Zbrodniarz niepostrzeżenie zmienia się w szanowanego obywatela czy przyjaznego sąsiada. Braci Wajner należałoby postawić obok takich autorów jak Grossman, Rybakow, Wojnowicz, Jerofiejew, Szałamow czy Sołżenicyn. To kolejny, ważny głos opisujący prawdziwe oblicze komunizmu. Epicka, pełna rozmachu a jednocześnie pełna bólu. Polecam.