Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Benjamin Labatut, Straszliwa zieleń, przekł. T. Pindel, Wyd. Czarne, Wołowiec 2023, s. 125-126. Powieść w finale Booker Prize 2021 i National Book Award 2021 Straszliwa zieleń B. Labatuta – zdumiewa i pokazuje, jak z nieliterackiego tematu uczynić tekst najwyższych lotów!!! „ Heisenberg obudził się w środku nocy. Gorączka ustąpiła a umysł miał nadzwyczaj jasny. Wstał z łóżka i mechanicznie się ubrał, miał poczucie całkowitej obcości własnego ciała. Podszedł do biurka, otworzył zeszyt z notatkami i zobaczył, że skończył ostatnią z macierzy, lecz nie bardzo pamiętał pracę nad dobra połową z nich. Wziął płaszcz i wyszedł w nocny chłód. (…) Podążał swoją zwyczajową ścieżką w stronę klifu, nie czuł zimna (…) otworzył zeszyt i zaczął sprawdzać macierze, ale robił to w takich nerwach, ze popełniał błąd za błędem, toteż musiał wracać i co rusz zaczynać od nowa. Kiedy przekonał się, że pierwsza pozostaje spójna, poczuł własne ciało. Podczas pracy nad drugą jego ręka dygotała z zimna. Ołówek zostawiał drobne ślady na papierze, nad i pod obliczeniami, jakby zapisując symbole nieznanego języka. Wszystkie macierze pomyślnie przeszły weryfikację: Heisenberg stworzył model systemu kwantowego tylko na podstawie tego, co można zaobserwować bezpośrednio. Zastąpił metafory liczbami i odkrył zasady rządzące tym, co działo się we wnętrzu atomów. Jego macierze pozwalały opisać, gdzie w danym momencie będzie znajdował się elektron i w jaki sposób wejdzie w interakcje z innymi cząstkami. Odtworzył w świecie subatomowym to, co zrobił Newton dla systemu słonecznego, opierając się wyłącznie na czystej matematyce, nie korzystając z żadnych wyobrażeń. Choć nie rozumiał, jak udało mu się dojść do tych wyników, to przecież tu je miał, zapisane własną ręką: jeśli są prawidłowe, to nauka będzie mogła nie tylko pojąć rzeczywistość na fundamentalnym poziomie, ale także nią manipulować”. B. Labatut – Chilijczyk, urodzony w Rotterdamie, autor wyjątkowy, pisząc z pozoru o niedostępnych umysłach wielkich odkrywców XX w., czyni z ich życia opowieści, od których nie sposób się oderwać. Mistrz zacierania śladów między fikcją, a prawdziwym życiem. Wielkość porównywana z Borgesem- twórcą literatury południowo - amerykańskiej, autorem opowiadań, pełnych symbolicznych znaczeń, w których ulubioną figurą jest labirynt. Bohaterowie Labatuta – to uczeni o wielkiej wyobraźni, dziwacy, samotnicy, autorzy odkrywający nowe światy i teorie, wynalazcy, rewolucjoniści, mający wpływ na nowe oblicze współczesnego świata. Jednym z nich jest W. K. Heisenberg, niemiecki fizyk, współtwórca mechaniki kwantowej obok E. Schrödingera (zob. hasło: kot Schrödingera) i M. Borna; noblista, uczestnik niemieckiego programu budowy bomby atomowej, w pierwszej dziesiątce fizyków wszech czasów.