Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Kompleksowy przewodnik do historii starożytnego Egiptu autorstwa prominentnego francuskiego egiptologa, Nicolasa Grimala, profesora na Sorbonie, będąca najważniejszą summą końca XX wieku na ten temat. Grimal zaczyna od czasów prehistorycznych, sięga w prehistorię bardzo głęboko, bo aż do dziesiątek tysięcy lat wstecz (ale wiadomo, że im dalej w przeszłość, tym mniej można o niej powiedzieć, więc jest tu tylko minimum),ale już sam ten zabieg pokazuje dbanie o szczegóły, wręcz pedantyczność autora. Potem już, poprzez okres neolityczny, przechodzi do czasów predynastycznych i do zjednoczenia Egiptu, gdzie zaczyna się większy i szerszy znaczeniowo odcinek historii. A dalej to już wiadomo – po kolei z górki, przez wzloty i upadki, aż do Egiptu rzymskiego. Narracja, którą Grimal prowadzi, jest bardzo skrupulatna, ale specyficzna. Często zagłębia się w detale, wypisując szereg najdrobniejszych, najbardziej wycyzelowanych informacji, maleńkich szczególików – co znaczył przydomek tego i tego władcy, ile lat władał, co robił w danym roku swojego panowania, jakie budowle za jego poleceniem wzniesiono, czy jak go pochowano. Szczegółowo są tu również opisane wszelkie zawirowania polityczne, spiski i utraty rządów, jak również kampanie bitewne. Autor powołuje się przy tym na różne teksty źródłowe. Nie brakuje rozdziałów poświęconych egipskim wierzeniom, piramidom czy zwyczajom pogrzebowym. Dużo tu załączonych zdjęć i ilustracji przedstawiających najróżniejsze zabytki – palety, wazy, popiersia, stele, wizerunki, posągi, przekroje architektoniczne i plany oraz rekonstrukcje budynków. Oczywiście ograniczona i nierozdęta liczba stron sprawia, że nie ma tu mowy o przeciąganiu jakiegoś pojedynczego wątku w nieskończoność, wszystko jest raczej zasklepione i zwarte, ale i tak informacji jest przy tym natłok. Dużo tu egzotycznych nazw, dużo wyliczeń i datowań, wtrąceń periodyzacyjnych. I to wszystko pomimo tego, że autor skupił się głównie na historii politycznej. Grimal postanowił rozepchać swoją książkę tak wieloma szczegółami, że sprawia ona wręcz wrażenie podręcznika akademickiego. Nie jest to lektura łatwa w odbiorze i wymaga dużego skupienia, ale z pewnością odznaczająca się profesjonalizmem i stanowiąca kopalnię informacji.