Nikołaj Gogol był rosyjskim poetą pochodzenia ukraińskiego, pisarzem, dramaturgiem i publicystą. Co tu dużo mówić: to klasyk literatury rosyjskiej. Oprócz prezentowanego dziś w audiocyklu „Rewizora”, napisał m.in. Ożenek, Płaszcz, Nos i Martwe dusze – utwory o życiu „małych ludzi”. W swych satyrach lubił przedstawiać rosyjski system administracyjny, którego nieprawidłowości w zabawny sposób punktował – oceniał je w kategoriach moralnych oraz oskarżał wynaturzonych przedstawicieli rosyjskiej szlachty.

Doprowadził do dominacji prozy fabularnej w literaturze rosyjskiej. Był mistrzem groteski, niezrównanym satyrykiem-humorystą. Wzbogacił język o specyficzne i ekspresywne słownictwo opisywanych środowisk.

Dziś zachęcamy do obejrzenia spektaklu zrealizowanego na podstawie gogolowskiego dramatu Rewizor. Jest to współczesne odczytanie tej komedii satyrycznej w reżyserii Jerzego Stuhra i gwiazdorskiej obsadzie po 37 latach od ostatniej inscenizacji w Teatrze TV – pamiętnego spektaklu Jerzego Gruzy z Tadeuszem Łomnickim w roli Horodniczego (premiera 1977).

„Rewizor” to arcydzieło dramaturgii rosyjskiej, które z jednej strony bezlitośnie demaskuje realia carskiej Rosji i stosunki panujące na prowincji, z drugiej podkreśla to, co jest ponadczasowe, czyli ludzkie wady i tzw. układy funkcjonujące w każdym społeczeństwie i systemie, który opiera się na strachu.

Do prowincjonalnego miasteczka trafia przejazdem hulaka i uwodziciel – Chlestakow (debiutujący na ekranie Adam Serowaniec). Fatalny zbieg okoliczności sprawia, że miejscowa elita bierze go za podróżującego incognito rewizora, „z najwyższego rozkazu” kontrolującego całą gubernię. Władze miasteczka, z Horodniczym (Jerzy Stuhr) na czele, mają wiele do ukrycia, dlatego próbują zrobić jak najlepsze wrażenie na ważnym gościu. Znajdujący się w poważnych tarapatach finansowych Chlestakow skwapliwie wciela się w przypisaną mu rolę. Bierze sowite łapówki, chętnie nadstawia ucha na donosy i pochlebstwa małomiasteczkowych notabli, umizguje się do żony i córki Horodniczego, który udzielił mu gościny. W oczach prowincjuszy uchodzi za człowieka, który może wszystko. Gdy sytuacja go przerasta, cichaczem czmycha. Jego prywatny list, przejęty przez miejscowych dygnitarzy, ujawnia straszną prawdę.

Jerzemu Stuhrowi – reżyserowi spektaklu – udało się znakomicie wydobyć komizm i sens utworu. Twórca, który wcielił się także w rolę Horodniczego, skupił się na społecznych realiach utworu (rozpasanie i bezczelność władzy, korupcja, strach przed zwierzchnikiem). Sztuka została zrealizowana w scenerii klasycznej z elementami wizualnymi współczesnymi, tak aby satyrę Gogola przybliżyć polskiemu widzowi i jednocześnie być wiernym oryginałowi.

Zobaczcie początkowy fragment spektaklu:

Fragment spektaklu „Rewizor” w reżyserii Jerzego Stuhra, prod. Telewizja Polska S.A., Narodowy Instytut Audiowizualny (2014), udostępniony dzięki uprzejmości serwisu ninateka.pl.

W obsadzie m.in.: Jerzy Stuhr, Agata Kulesza, Nina Minor, Roman Gancarczyk, Dariusz Gnatowski, Piotr Cyrwus, Grzegorz Mielczarek, Zbigniew Zamachowski, Marek Kalita, Adam Serowaniec, Jacek Romanowski, Tomasz Schimschainert, Grzegorz Łukawski, Andrzej Franczyk, Tomasz Międzik, Marcin Sianko.

Zachęcamy do obejrzenia całości!

Za udostępnienie materiałów serdecznie dziękujemy serwisowi ninateka.pl.