We „Władcy pierścieni” drużyna wiedziała dokąd i po co idzie, przygniatało ją brzemię, na horyzoncie majaczył mroczny cel. Płoszka Południe i jej znajomi niby planują ratować porwane dzieci, niby przemierzają, ale dość szybko okazuje się, że wszyscy posiadają niechlubną przeszłość i podłe usposobienie, co najwyraźniej interesuje autora bardziej niż kontynuowanie głównego wątku – problemy nieletnich zagłuszone są więc stękaniem udręczonych dusz wielu nijakich i kilku w miarę interesujących bohaterów.

Abercrombie na początku stara się być wyjątkowo zabawny, następnie nadrabia te słabości charakteru brutalnością, jakby chciał upchnąć w „Czerwonej krainie” cały komizm i tragizm ludzkiej egzystencji, przy czym nie mógł się zdecydować na ich połączenie w obrębie jednej powieści; jednak babrać się we flakach należy szczerze i z oddaniem, szczególnie jeśli dedykuje się książkę Clintowi Eastwoodowi; zresztą humor też kuleje. Dialogi nie mogą być zwykłe, tak po prostu popychające akcję do przodu – one muszą być dowcipne i puentujące. Bohaterowie zamiast rozmawiać, przerzucają się sentencjami, a jest ich tyle, że spokojnie wystarczy na wydanie pulchnego poradnika: Ponieważ mam dług i jeśli go nie spłacę, będę trupem – Zwierza się Cantliss (szuja) Waerdinurowi (trochę lepsza szuja), po chwili dostaje odpowiedź – wszyscy jesteśmy trupami, bracie, to tylko kwestia czasu. Potem jest jeszcze lepiej: – Im dalej zagłębiam się w niezbadane rejony tej krainy, tym bardziej upewniam się, że żyjemy w czasach ostatecznych. Owca wyjął manierkę z dłoni Jubaira, opróżnił ją, a następnie cisnął w ślad za właścicielem. – Każda chwila dla kogoś jest ostatecznym czasem. Na te mokre sny o Szekspirze z hukiem spływa wodospad metafor i porównań: najróżniejszych, kreatywnych, inspirujących, przegubowych, wielokrotnie złożonych, aż dziw bierze, że postaci dają radę się spod nich wygrzebać. Biedny Temple (prawnik, lecz z nadzieją na poprawę), ledwo co uszedł z życiem, wyciągnięty z rwącego prądu rzeki dostał po głowie całym akapitem: Zawsze najlepiej się czuł w towarzystwie kogoś silnego, na kim mógł polegać. Jak bluszcz oplatający głęboko zakorzenione drzewo. Albo ptak siedzący na rogu byka. Albo pijawka na końskim zadzie. W końcu i sam autor, skołowany twórczym wysiłkiem, traci wiarę w czytelnika: Wszystko będzie dobrze – rzekł Temple do syna Buckhorna. Jego drugiego syna, nie jednego z tych, którzy zginęli.

W „Czerwonej krainie” walczy się na miecze oraz inną broń białą – chociaż z tylnych rzędów nieśmiało machają armaty, podnoszące prestiż powieści finałowymi efektami specjalnymi – problem w tym, że są one opisane bez przekonania: za słabo wyeksponowane, żeby nabrały rangi westernowej świętości, jakby jedynym zamierzeniem autora było stworzenie dzikiego zachodu, ale takiego bez pistoletów, a jednocześnie brakuje im tarantinowskiej organicznej konieczności. W tym świecie skrajnie trudnych warunków słowa bohaterów są niestety twardsze od ich charakterów – za podłymi powierzchownościami kryją się poczciwi ludzie, przeżywający zbyt wiele naiwnych momentów samoświadomości odgrywanych ról. Szkoda, że Abercrombie zamiast pisarzem wolał zostać autorem bestsellerów, bo gdyby nasycił zapachem świeżego mięsa tę przegadaną opowieść, mogłaby z niej wyjść porządna książka.

Rafał Łukasik