Jest to jeden z najbardziej doniosłych tekstów Rousseau, pogłębiający tezy pierwszej Rozprawy. Autor chce tutaj wyjaśnić pochodzenie zła, które doświadcza ludzkość. Stawia też sobie zadanie ogólniejsze, pragnie mianowicie z perspektywy moralnej uzasadnić teorię prawa naturalnego. Nie znając bowiem natury ludzkiej, błądzimy zarówno w teorii, jak i w praktyce. Jak wszakże uchwycić ową naturę w sposób naukowy, skoro jest ona nam dana wyłącznie w postaci zniekształconej przez kulturę? By odkryć naturę ludzką, która obecnie jest tak zniekształcona, że uchwycić jej bezpośrednio nie można, Rousseau tworzy fikcję człowieka w stanie natury. Ta obrazowa fikcja jest wytworem spekulacji, polegającej na tym, że z pojęcia człowieka wyklucza się wszystko, co jest uwarunkowane przez kulturę (człowiek naturalny to aktualnie istniejący człowiek, tyle że pozbawiony wszelkich kulturalnych zdobyczy). W efekcie człowiek w stanie natury jawi się jako byt całkowicie aspołeczny, nie posiadający rodziny, państwa, języka, praw, a także cnót i przywar moralnych (człowiek taki z natury jest niewinny, a nie dobry). Zło jest więc następstwem denaturalizacji człowieka, która dokonuje się w historycznym procesie uspołecznienia. To zło jest wielopostaciowe i jego wyrazem jest ogólna (moralna, ekonomiczna, polityczna) alienacja natury ludzkiej.