W pracy przedstawiono zjawisko podróży krajoznawczych w widłach Wisły i Pilicy w okresie międzypowstaniowym (1832-1862) oraz ich rolę w zmianach świadomości narodowej Polaków doby zaborów. Analizie poddano okoliczności podróżowania, takie jak formalności urzędowe, środki lokomocji, warunki odpoczynku, ekwipunek, koszty i niebezpieczeństwa. Na tym tle zaprezentowano różne rodzaje podróży krajoznawczych tworząc ich typologizację, przedstawiono wojaże w układzie chronologicznym i dokonano ich oceny z punktu widzenia aspektów poznawczych turystyki, motywacji i roli w procesach społecznych. Zarysowano wyprawy naukowe (w tym starożytnicze, wycieczki naturalistów i poszukiwania etnograficzne),artystyczne (z podziałem na literackie i malarskie),wycieczki szkolne, peregrynacje religijne, opisy statystyczno-historyczne, wojaże cudzoziemców. Analizując motywacje wyjazdów krajoznawczych podjęto próbę wyjaśnienia dlaczego w warunkach niewoli narodowej, wśród licznych utrudnień podejmowano tak wiele podróży o nastawieniu krajoznawczym i dlaczego wątek ten generalnie dominował w ówczesnej turystyce. Publikacja adresowana jest do zainteresowanych dziejami polskiej turystyki, krajoznawstwem i regionem w widłach Wisły i Pilicy.