"Moja żydowska dusza nie obawia się dnia sądu." Mordechaj Chaim Rumkowski. Prawda i zmyślenie
- Kategoria:
- historia
- Wydawnictwo:
- Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów
- Data wydania:
- 2012-08-30
- Data 1. wyd. pol.:
- 2012-08-30
- Liczba stron:
- 245
- Czas czytania
- 4 godz. 5 min.
- Język:
- polski
- ISBN:
- 978-83-63444-17-4
- Tagi:
- Łódź getto łódzkie Mordechaj Chaim Rumkowski łódzki Juderat Zagłada Holokaust zagłada Żydów Rumkowski Litzmanstadt ghetto Litzmanstadt
"Ja jednak chciałbym posłuchać,
co będzie się o mnie mówić pół godziny po wojnie…
Przecież czegoś się jednak dokonało”.
Mordechaj Chaim Rumkowski
Książka ukazuje sylwetkę szefa łódzkiego Judenratu, oficjalnie zwanego Przełożonym Starszeństwa Żydów w Liztmannstadt – Mordechaja Chaima Rumkowskiego. Przez wiele lat z pasją zgłębiano dzieje jego głupoty, małości, pychy i chorobliwych ambicji, które uczyniły go współpracownikiem nazistów i mordercą niewinnych współbraci. Stał się emblematem wynaturzonego żydowskiego okrutnika i zdrajcy. Obwołano go czarnym charakterem historii Zagłady. Kulminacją opowieści o nim była figura jego śmierci – miał spłonąć żywcem w krematoryjnym piecu, wrzucony weń w sierpniu 1944 r. przez szukających pomsty łódzkich Żydów. Przez lata ani zawodowi historycy, ani literaturoznawcy nie mierzyli się z utrwaloną w przekazach i dość ubogą wersją zdarzeń, nie szukali też nowych interpretacji działań i postaw MCHR. Autorka weryfikuje dotyczczasowe ustalenia biograficzne dotyczące Rumkowskiego. Jej bohater przestaje być postacią banalną, jednowymiarową, prostacką. Z pracy wyłania się obraz osoby niejednoznacznej, nieco zagadkowej w sensie psychologicznym. Tekst jest poprawny metodologicznie, oparty na solidnej podstawie źródłowej oraz ukazuje bogate tło historyczne.
"Składając w całość zarys przedwojennej biografii Mordechaja Rumkowskiego, przypominałam sobie wielokrotnie słyszane i czytane o nim opinie, które chyba nie tylko mnie głęboko zapadły w pamięć. Opinie te, pochodzące zarówno z poważnych opracowań, jak i z tekstów literackich (osiągające swoje ekstremum w Kupcu łódzkim Adolfa Rudnickiego i niestety powielane w najnowszych beletrystycznych próbach opracowania historii Rumkowskiego, czyli Fabryce muchołapek Andrzeja Barta i Biednych ludziach z miasta Łodzi Steve'a Sem-Sandberga),ukształtowały wręcz odpychający wizerunek człowieka, który miał odegrać główną rolę w historii łódzkiego getta. Przyznaję, że pod ich wpływem MChR długo jawił mi się, jak pewnie większości zaznajomionych z tematem osób, jako figura marginalna i dość nikczemna. Widziałam w nim raczej targanego wygórowanymi ambicjami ledwo piśmiennego, bełkotliwego i popędliwego starca (notabene był tylko o trzy lata starszy od Adama Czerniakowa, któremu chyba nikt nigdy nie zarzucał „starczości”),niźli energicznego i oddanego społecznika oraz zaprawionego w polemikach szermierza świetnego, bo litwackiego, żydowskiego słowa. Tymczasem to, co udało mi się ustalić, zmieniło moją perspektywę."
ze wstępu Moniki Polit
* *
*
Postać Mordechaja Chaima Rumkowskiego jest zjawiskiem niezwykłym, łączącym sprzeczne żywioły, wieloznacznym – i w zasadzie nie podlegającym ocenom prostym i jednowymiarowym. W tym przypadku nie ma miejsca ani na apologie, ani na potępienia, nie ma – inaczej mówiąc – miejsca na jakąkolwiek jednoznaczność, gdyż każda ocena wyłącznie pozytywna czy wyłącznie negatywna byłaby uproszczeniem, a w wielu wypadkach nawet zafałszowaniem jedynej w swoim rodzaju, krańcowo w wielu wymiarach skomplikowanej rzeczywistości.
Autorka unika jednoznacznych ocen, odrzuca jednoznacznie negatywne, ale jednoznacznie pozytywne, widoczne w pewnych gettowych dokumentach, traktuje jako świadectwo, nie poddaje ich kryteriom prawdy i fałszu, nie pyta, czy odpowiadają rzeczywistości, dostrzega w nich świadectwo czasów, w jakich powstawały, a także bierze pod uwagę cele, jakim miały służyć.
Książkę Moniki Polit "Moja żydowska dusza nie obawia się dnia sądu" Mordechaj Chaim Rumkowski – prawda i zmyślenie uważam za studium ze wszech miar udane, nie waham się przed użyciem przymiotnika „wybitne”.
/Prof. dr hab. Michał Głowiński/
* *
*
Książka Moniki Polit, bazująca na jej rozprawie doktorskiej jest absolutnie nowatorska, a ponadto jest dziełem przemyślanym, uporządkowanym, i doskonale napisanym. Getto łódzkie było z wielu powodów wyjątkowe na tle innych gett w okupowanej Polsce, nie tylko dlatego, że trwało najdłużej, ale przede wszystkim ze względu na postać Mordechaja Chaima Rumkowskiego, przewodniczącego Starszeństwa Żydów. Postać ta, wzbudzająca wiele pytań, kontrowersji i wątpliwości, obrosła legendą i przeszła do historii. Z tą legendą mierzy się w swojej książce Monika Polit. Już choćby z tego powodu jej praca jest niezwykła i stanowi zasadniczy przełom w badaniach nad historią getta łódzkiego oraz w interpretacjach postaci Przełożonego Starszeństwa łódzkich Żydów.
Autorka wykonała ogrom pracy, by dotrzeć do źródeł nowych, zapoznanych, a także by zweryfikować dotychczas używane dokumenty i zasoby wiedzy na temat swojego bohatera. Wywiązała się z tego zadania znakomicie – książka jest fascynująca, świetnie napisana, nowatorska, odkrywcza.
Wielokrotnie dostajemy świadectwa ogromnej wiedzy Autorki i jej błyskotliwej inteligencji. Jej erudycja i kompetencja pozwalają raz jeszcze zmierzyć się z obowiązującymi stereotypami, kliszami i ogólnieniami dotyczącymi Prezesa, obecnymi w większości literackich kanonów. Weryfikuje ona dotychczasowe ustalenia biograficzne dotyczące Mordechaja Chaima Rumkowskiego, a jej bohater przestaje być postacią banalną, jednowymiarową, prostacką. Z pracy wyłania się obraz osoby niejednoznacznej, nieco zagadkowej w sensie psychologicznym.
/dr hab. Barbara Engelking, prof. IFiS PAN/
Porównaj ceny
W naszej porównywarce znajdziesz książki, audiobooki i e-booki, ze wszystkich najpopularniejszych księgarni internetowych i stacjonarnych, zawsze w najlepszej cenie. Wszystkie pozycje zawierają aktualne ceny sprzedaży. Nasze księgarnie partnerskie oferują wygodne formy dostawy takie jak: dostawę do paczkomatu, przesyłkę kurierską lub odebranie przesyłki w wybranym punkcie odbioru. Darmowa dostawa jest możliwa po przekroczeniu odpowiedniej kwoty za zamówienie lub dla stałych klientów i beneficjentów usług premium zgodnie z regulaminem wybranej księgarni.
Za zamówienie u naszych partnerów zapłacisz w najwygodniejszej dla Ciebie formie:
• online
• przelewem
• kartą płatniczą
• Blikiem
• podczas odbioru
W zależności od wybranej księgarni możliwa jest także wysyłka za granicę. Ceny widoczne na liście uwzględniają rabaty i promocje dotyczące danego tytułu, dzięki czemu zawsze możesz szybko porównać najkorzystniejszą ofertę.
Mogą Cię zainteresować
Książka na półkach
- 43
- 14
- 5
- 3
- 1
- 1
- 1
- 1
- 1
- 1
Cytaty
Bądź pierwszy
Dodaj cytat z książki "Moja żydowska dusza nie obawia się dnia sądu." Mordechaj Chaim Rumkowski. Prawda i zmyślenie
Dodaj cytat
OPINIE i DYSKUSJE
A co by było, gdyby sowietom udało się wyzwolić Łódź kilka-kilkanaście tyg. szybciej i ocalić kilkadziesiąt tysięcy łódzkich Żydów? Rumkowski mógłby zostać dziś jednym z nieszablonowych bohaterów.
Niestety nie wyzwoliła, życie nie lubi fajerwerków, sam Rumkowski zginął w Auschwitz, legenda mówiła, że żywcem wrzucono go do pieca - co zapewne jest tylko legendą.
Autorka postanawia rzucić nieco światła na tą niejednoznaczną postać. Nie tworzy jednak pełnoprawnej biografii, co raczej skupia się na tych co bardziej frapujących elementach życia "władcy łódzkiego getta". Wnioski są rzeczywiście nieco zaskakujące i tylko utrudniają próbę jednoznacznej oceny tej postaci. Cała praca jest raczej polemiką z istniejącymi pracami - zatem szczerze mówiąc, przed lekturą tej książki polecałbym zaznajomienie się chociaż z jedną pracą na temat MChR. To znacznie ułatwi lekturę.
Nie wiem czy Autorce chodziło o wybielenie postaci - na pewno chciała naświetlić jego życiowe doświadczenia które wpływały na jego decyzje, a były to nieoczywiste elementy o których łatwo zapomnieć. Syjonista, litwak, który pozycję w getcie łódzkim zawdzięczał nieco przypadkowi, do tego jednak wierzący, a przed wojna próbujący budować swoją pozycję jako społecznik.
Ciekawa książka, ale jednak dla osób głębiej zainteresowanych nawet nie tyle Holocaustem co samym gettem łódzkim i Rumkowskim w ogóle.
A co by było, gdyby sowietom udało się wyzwolić Łódź kilka-kilkanaście tyg. szybciej i ocalić kilkadziesiąt tysięcy łódzkich Żydów? Rumkowski mógłby zostać dziś jednym z nieszablonowych bohaterów.
więcej Pokaż mimo toNiestety nie wyzwoliła, życie nie lubi fajerwerków, sam Rumkowski zginął w Auschwitz, legenda mówiła, że żywcem wrzucono go do pieca - co zapewne jest tylko legendą.
Autorka...
Dość interesujące, stricte naukowe opracowanie postaci Mordechaja Chaima Rumkowskiego, przewodniczącego Judenratu w Litzmannstadt Getto. Postać bardzo kontrowersyjna, w literaturze oceniana zdecydowanie negatywnie. Czy autorce udało się stworzyć wyważony, obiektywny portret? Moim zdaniem nie do końca:(.
Podtytuł świetnie oddaje zamierzenia autorki względem tematu – Monika Polit odnosi się polemicznie do innych opracowań oraz utworów beletrystycznych, w których pojawia się Prezes i usiłuje określić co w nich jest prawdą, a co mitem w opiniach o MChR. I tu zaczyna się mój problem. Bo wprawdzie dowiedziałam się jakie są źródła wielu nieprawdziwych sądów o Rumkowskim to jednak nie doczekałam się tego „prawdziwego” obrazu. Zdecydowanie zabrakło mi portretu psychologicznego – mocne podkreślanie, że jego postępowania wynikało z faktu, że był litwakiem i syjonistą nie przekonuje mnie podobnie, jak wyraźnie kilkakrotnie przemycana teza, że nie mógł być złym człowiekiem, bo przecież był głęboko wierzący. Podczas lektury nie mogłam oprzeć się wrażeniu, że autorka usiłuje Rumkowskiego jeśli nie wybielić, to przynajmniej w jakiś sposób usprawiedliwić. A że postawiona teza nie wytrzymała w zderzeniu z rzeczywistością to i obraz jakiś niewyraźny.
Otrzymałam obraz Rumkowskiego – opiekuna sierot, Rumkowskiego – demagoga, Rumkowskiego – absolutnego władcy getta, zabrakło mi jednak Rumkowskiego – człowieka, ojca, męża. Cieszę się natomiast, że autorka obaliła mi o skłonnościach pedofilskich Prezesa – jest to wątek, na który natykałam się w powieściach, ale nie w opracowaniach tematu i sama nie wiedziałam, co o tym sądzić. Informacje i analizy zamieszczone przez autorkę w tym względzie uważam nie tylko za wyczerpujące, ale także i przekonywające. Zdecydowanie jednak nie podobała mi się pewna tendencyjność w podejściu do postaci, np. wszystkie autocytaty, które stawiają Rumkowskiego w jednoznacznie złym świetle jakoś zostały pominięte...
Reasumując – pozycja interesująca, choć raczej dla takich maniaków tematu, jak ja. Choć w dalszym ciągu nie rozumiem postępowania Rumkowskiego, to przynajmniej uzyskałam sporo nowych wiadomości o łódzkim getcie.
Dość interesujące, stricte naukowe opracowanie postaci Mordechaja Chaima Rumkowskiego, przewodniczącego Judenratu w Litzmannstadt Getto. Postać bardzo kontrowersyjna, w literaturze oceniana zdecydowanie negatywnie. Czy autorce udało się stworzyć wyważony, obiektywny portret? Moim zdaniem nie do końca:(.
więcej Pokaż mimo toPodtytuł świetnie oddaje zamierzenia autorki względem tematu – Monika...
Książka nie do końca oddaje prawdy, choć warto się z nią zapoznać studiując biografię Rumkowskiego
Książka nie do końca oddaje prawdy, choć warto się z nią zapoznać studiując biografię Rumkowskiego
Pokaż mimo toPolecam. Zwłaszcza w zestawieniu z inną książką Moniki Polit - tłumaceniem z jidysz "Notatnika" Szmula Rozensztajna
Polecam. Zwłaszcza w zestawieniu z inną książką Moniki Polit - tłumaceniem z jidysz "Notatnika" Szmula Rozensztajna
Pokaż mimo to