Jesteśmy społecznością, która kocha książki

W książeczce "Czem jest, a czem nie jest matematyka" Steinhaus porównał swoją dziedzinę wiedzy do istniejącej od wieków wieży, do której dobudowywane są coraz wyższe piętra. Aby zobaczyć postęp budowy, trzeba dojść na piętro najwyższe, choć prowadzące tam schody są strome i bardzo długie. "Rzeczą popularyzatora jest zabrać słuchacza do windy, z której nie zobaczy ani pośrednich pięter, ani pracą wieków ozdobionych komnat, ale przekona się, że gmach jest wysoki i że wciąż rośnie" - napisał.

Kult prymitywnej siły, nienawiść do ludzi (bo miłość bliźniego to wynalazek żydowski) i uwielbienie maszyn do zabijania stworzyły nową religię, która miała trzech bogów: boga krwi, boga broni i boga kłamstwa. "Jak mógł europejski naród, uczestnik wielkiej i wszechstronnej kultury, krew z krwi i kość z kości, wpędzić się w taki obłęd, z którego nie ma innego wyjścia, jak samobójcze burzenie własnych miast, śmierć kobiet i dzieci, niewola, ruina, rozproszenie i zagłada" - pisał. Hitleryzm wcale nie musi być specjalnością rasy germańskiej ani niemieckiej kultury. To zwyrodnienie etyczne, tryumf nihilizmu, postawienie się ponad zasadami, tradycją, może w sprzyjających warunkach dotknąć każdy naród. Ludzie dotąd niewidoczni, na pozór cisi, tłamszeni i lekceważeni, zaczynają marzyć o sile i władzy, której nigdy nie mieli, i nienawidzić tych, którzy ją mają. Najpierw chcą być tacy sami, jak oni, potem chcą zemsty za czasy, kiedy czuli się upokarzani.

To był już czas, kiedy Steinhaus ostatecznie pozbawiony złudzeń co do przyszłości polskiej nauki dawał temu wyraz sarkastycznymi zachowaniami, które przeszły do anegdoty. W ankietach personalnych, które w Peerelu wypełniało się przy każdej okazji, w rubryce pochodzenie pisał: " arystokracja plus burżuazja". Na pytanie, czy przekraczał granicę Związku Radzieckiego, odpowiedział, że to granicą ZSRR przekroczyła jego. I to dwukrotnie.

Jeden zapytał go wręcz "Co właściwie on, teoretyk, robi wsród uczonych praktyków?"
Ja jestem ten bardzo potrzebny ktoś kto nie wie jak.
I supply the much needed "Don't know how", odparł z dumą Ulam.