Jane Austen na banknocie

LubimyCzytać LubimyCzytać
13.12.2013

Pomysł umieszczenia wizerunku Jane Austen na banknocie wzbudził mnóstwo kontrowersji. Wielu osobom nie podoba się wybór kolejnej podobizny osoby białej rasy. Inni uważają ją za mizoginistkę, a także twierdzą, że jest zbyt brzydka, żeby zdobić banknot.

Jane Austen na banknocie

Jane Austen jest jedną z najpopularniejszych pisarek angielskich, jej książki doczekały się wielu ekranizacji, ale niewiele wiemy o tym, jak wyglądała. Zachował się jeden tylko portret namalowany za jej życia – jego autorką była siostra Jane, Cassandra, zaś sam szkic nie jest zbyt dobry. Obecnie można go oglądać w National Gallery w Londynie.


Portret Jane Austen autorstwa jej siostry, Cassandry, ok. 1810 r.
źródło: www.wikipedia.org

52 lata po śmierci słynnej autorki jej siostrzeniec, James Edward Austen-Leigh napisał jej biografię i do zilustrowania książki zamówił akwarelowy portret ciotki. Na podstawie szkicu Cassandry namalował go James Andrews. Pomimo że Jane Austen nie żyła już od ponad pół wieku, portret uznano za dość wierny (choć nie wszyscy członkowie rodziny byli tego zdania) i stał się bardzo znany. Wkrótce zaś znać go będzie każdy Brytyjczyk, jako że od 2017 roku będzie widniał na banknocie dziesięciofuntowym. Kilka dni temu zaś oryginał sprzedano na aukcji za 164 500 £. Obraz został kupiony przez anonimowego nabywcę. Muzeum Jane Austen, mieszczące się w jej domu w Chawton, nie stanęło do licytacji, ponieważ nie zdołało zgromadzić odpowiednich środków. Jego budżet został nieco nadszarpnięty we wrześniu, kiedy to udało mu się wylicytować pierścień należący do pisarki. Muzeum zapłaciło za niego 149 000£.


źródło: www.sothebys.com

Dyrektor domu aukcyjnego Sotheby’s, Gabriel Heaton, jest zdania, że portret ten odegrał kluczową rolę w przemianie Austen z powieściopisarki w narodową ikonę. Uważa on też, że jest to najwierniejsza istniejąca podobizna Jane. Nie wszyscy podzielają jego zachwyty. Już podczas wybierania podobizny, która ozdobi banknot, wielu literaturoznawców było zdania, że szkic namalowany przez Cassandrę, mimo iż mniej pochlebny dla Jane, byłby bardziej stosowny. Paula Byrne, autorka książki „The Real Jane Austen”, uważa że „Jane Austen była najdowcipniejszą pisarką, jaka kiedykolwiek żyła na naszej planecie, a na tym portrecie wygląda na nierozgarniętą.” Jej zdaniem portret jest zbyt cukierkowy i nie oddaje ostrego języka i intelektu pisarki.


źródło: www.bankofengland.co.uk

Przesłodzony i ugrzeczniony wizerunek pisarki nie jest jedynym powodem do dyskusji. Jane Austen na banknocie wzbudziła mnóstwo kontrowersji. Mimo że będzie dopiero trzecią kobietą, której portret ozdobi brytyjski banknot (do tej pory na banknocie pięciofuntowym widniał portret aktywistki społecznej, Elizabeth Fry – teraz zostanie on zastąpiony przez portret Winstona Churchilla, i oczywiście wszystkie banknoty noszą podobiznę królowej), wielu osobom nie podoba się wybór kolejnej podobizny osoby białej rasy. Inni uważają ją za mizoginistkę, a także twierdzą, że jest zbyt brzydka, żeby zdobić banknot. Dziennikarka Caroline Criado-Perez i działaczka polityczna Stella Creasy, które prowadziły kampanię na rzecz umieszczenia wizerunku kobiety na jednym z nowych banknotów, spotkały się z bardzo poważnymi groźbami. Cała sprawa wywołała prawdziwą burzę.

I chociaż większość czytelników i literaturoznawców jest zachwycona tym, że ostatecznie wybrano podobiznę Jane Austen, oni także znajdują powody do krytyki. Przede wszystkim, niewielu osobom podoba się cytat z „Dumy i uprzedzenie”, który także będzie widniał na banknocie. Brzmi on całkiem dobrze: Nie ma jak lektura, to moje święte przekonanie. Problem w tym, że są to słowa panny Bingley, jednej z najmniej sympatycznych bohaterek, wygłoszone w sposób wyjątkowo obłudny – Karolina Bingley nie przepadała za lekturą i udawała tylko, że czyta, żeby zrobić wrażenie na panu Darcym. Wybitny literaturoznawca, John Mullan, twierdzi, że niestosowne będzie pojawienie się pochwały czytania wygłoszonej przez osobę, która czytać wcale nie lubi, na milionach banknotów. Oczywiście, wiele osób ma odmienne zdanie. Sądzą wręcz, że materialistyczne podejście do życia, jakie prezentuje Karolina, czyni ją idealną osobą do cytowania właśnie na banknocie.

Cała sprawa wywołała w mediach tradycyjnych i internetowych prawdziwą burzę. I chyba po cichu możemy pozazdrościć Brytyjczykom, że dyskusje medialne toczą się u nich także wokół takich tematów jak portrety słynnych pisarzy i głębsze znaczenie słynnego cytatu z literatury…

źródło: www.bbc.co.uk


komentarze [21]

Sortuj:
więcej
Niezalogowany
Aby napisać wiadomość zaloguj się
Elilaya  - awatar
Elilaya 16.12.2013 11:03
Bibliotekarka

Narzekacie na urodę Jane Austen (jakby to było najważniejsze), ale kobiet nikt się o zdanie nie pytał jak umieszczali tych panów na banknotach, a może my byśmy chciały widzieć jakichś przystojniaków? xD
Może taki jest cel umieszczania "brzydali" na banknotach żeby ludziom nie było aż tak żal ich wydawać hahaha ;P

Ja tam się nie przyglądam banknotom bo i po co? pieniądze...

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post więcej
joly_fh  - awatar
joly_fh 16.12.2013 08:32
Bibliotekarka

No tak, jakoś nie słyszałam, żeby w przypadku męskich wizerunków na banknotach ktoś się zastanawiał, czy aby ten pan nie jest "zbyt brzydki". Poza tym, rzeczywiście - każdy z nas przygląda się banknotom, a jeśli mi się jakiś nie podoba, to...fru z portfela.

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
BIETKA  - awatar
BIETKA 14.12.2013 11:46
Czytelniczka

Ach, jako miłośniczka literatury jestem zachwycona wyborem świetnej pisarki Jane Austen, jej podobizny-portretu do banknotu dziesięciofuntowego:-) Że jest brzydka? Wcale nie, poza tym jest piękna duchem! Proust powiedział:" Piękne kobiety zostawmy mężczyznom bez wyobrażni".
Co się tyczy doboru cytatu, z niego stanowczo jestem niezadowolona!
Wydaje mi się być nieszczególnie...

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post więcej
avuca  - awatar
avuca 13.12.2013 23:46
Moderator globalny

A mi jest kompletnie wszystko jedno, kto jest na banknotach. Mam w portfelu przeróżne nominały i pojęcia nie mam, jaki król widnieje na konkretnym banknocie. Mogłaby tam równie dobrze widnieć Jane Austin, Nelson Mandela czy jeleń na rykowisku. Dla mnie banknoty to tylko środek płatniczy. Dlatego nie widzę nic zdrożnego w tym,żeby na banknotach widnieli pisarze. Mogą być...

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post więcej
Paweł Jankowski - awatar
Paweł 13.12.2013 23:15
Czytelnik

Bardziej kontrowersyjne mogłoby już być tylko odkurzenie Alistaira MacLeana. Może nie odstawał od programowych "białych", ale swojskość dość oszczędna i miło kojarzył się z wysokimi nakładami. Nie zdziwiłbym się też gdyby okazał się o wiele bardziej rozpoznawalnym. No, ale to trochę tak jakby NBP firmowało na trzech stówkach Joannę Chmielewską.

Mój faworyt: Rowan Atkinson.

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
elfijka  - awatar
elfijka 13.12.2013 22:56
Bibliotekarka

Klaus:
Zgodziłbym się z Tobą, gdybyśmy żyli w świecie idealnym. Ale nie żyjemy. No a jak na ilość mieszkańców w USA jest ich tam malutko, bo jakieś 6 procent :)


Zawsze trzeba dążyć do ideału :)

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
mangi17  - awatar
mangi17 13.12.2013 22:43
Czytelniczka

Mateusz"Trzeba" tylko jedno zrobić - umrzeć. Cała reszta jest nieobowiązkowa.

Czyli srając podkreślasz jedynie swój indywidualizm?
To tak tylko a propos Twojej propozycji "wizerunku" na banknocie.
Umrzeć musisz "też", a nie "tylko".

Tak czy inaczej - jestem za Jane Austin :-)

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Mateusz Cioch - awatar
Mateusz Cioch 13.12.2013 22:16
Czytelnik

mangi17: I proszę się nie obawiać - z wykształcenia jestem filozofem-logikiem, więc wiem, że wbrew obiegowej opinii, o gustach się dyskutuje, a nawet dyskutować koniecznie trzeba (patrz - estetyka). "Trzeba" tylko jedno zrobić - umrzeć. Cała reszta jest nieobowiązkowa.

Klaus: Choć myślę, że gdyby dali po prostu skan z tego szkicu, to mało kto chciałby mieć ten nominał w...

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post więcej
Klaus von Protzner - awatar
Klaus von Protzner 13.12.2013 21:10
Czytelnik

elfijka: Właśnie dlatego, żeby ich uczcić. I żeby nigdy nie zapomnieli o tym, jak walczyli o "wolność" "swojego" "kraju". Koloniści zrobili, co mogli, żeby wytępić Indian (począwszy od tego, że nie ma dla nich dobrej nazwy), a brak mówienia o tym powoduje, że całą tę okrutną historię zamiata się pod dywan. Poza tym, Indianie - na całe szczęście - istnieją i wcale ich tak...

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post więcej
mangi17  - awatar
mangi17 13.12.2013 20:47
Czytelniczka

Klaus: mangi17:"Zbyt brzydka, żeby zdobić banknot" - argumentum ad personam.
Turlam się ze śmiechu :-)
To naprawdę takie śmieszne? No to turlaj się dalej. Może jest to proste stwierdzenie faktu? Wystarczy rzut oka na ten szkic z portretem i proszę bez tekstów typu "o gustach się nie dyskutuje" itp. Jak ktoś ma się znaleźć na banknocie, to musi albo wyglądać w miarę po...

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post więcej