Pyrkon – portal do fantastycznego świata

Dwudziesta edycja Festiwalu Fantastyki Pyrkon odbyła się w dniach 17–19 czerwca na terenie Międzynarodowych Targów Poznańskich. Tegoroczna odsłona była wyjątkowa, bo impreza – w przeciwieństwie do 2021 roku – odbyła się w stacjonarnej formie. Miłośnicy fantastyki niecierpliwie czekali na spotkania z ulubionymi autorami i możliwość wymiany doświadczeń – pasji i zainteresowań, które łączą uczestników Pyrkonu. Gigantyczne kolejki tworzące się przed strefą poznańskich targów przypominały o tym, że na terenie imprezy rozlokowane są portale do fantastycznego świata. Oczywiście, że jest to metafora, ale wyjątkowo dobrze oddająca rzeczywistość.

Przedstawiciele Stowarzyszenia Klub Fantastyki „Druga Era”, organizatora Pyrkonu, podkreślają, że to impreza, na której „każdy może być sobą”. I faktycznie, wielowymiarowa, niezwykle barwna rzeczywistość i popkulturowy charakter imprezy sprawiają, że ostatni weekend stał się dla tysięcy uczestników zdecydowanie czymś więcej. Pyrkon to prawdziwe święto fantastyki.

Popkulturowa przestrzeń – cosplay, czyli szalona Maskarada 

Pyrkon to przejście do innego świata. Centrum, w którym spotykali się bohaterowie z „Władcy Pierścieni”, Batman, Thanos, Harley Quinn, Spider-Man – superbohaterowie i złoczyńcy Marvela i DC, bohaterowie z animacji Disneya, czarodzieje z uniwersum „Harry’ego Pottera”. Słowem – prawdziwa plejada gwiazd fantastyki obecnych na terenie targów od samego początku aż do końca. Cosplay to integralna część festiwalu. Kostiumy i akcesoria przygotowane własnoręcznie przez uczestników były niesamowitą atrakcją. A zwieńczeniem wszystkiego stała się Maskarada.

Maskarada to od wielu lat najbardziej prestiżowy konkurs cosplay w Polsce, w którym najlepsi twórcy strojów konkurują ze sobą w walce o nagrodę główną. Od 2022 roku połączony zostaje z eliminacjami do mistrzostw Europy w cosplayu European Cosplay Gathering. Tym samym Pyrkon dodatkowo zyskał na znaczeniu. Ranga popkulturowego wydarzenia wzrasta właściwie z każdą edycją. Już teraz można powiedzieć, że Pyrkon to – zachowując wszystkie proporcje – polski Comic-Con. Na festiwalu mogli odnaleźć się bowiem zarówno fani literatury, muzyki, filmów, komiksów, seriali, jak i nauki, gier elektronicznych oraz tych bez prądu. 

Wystawcy, wydawcy, architekci fantastycznych światów

Tak naprawdę Pyrkon to wielowymiarowe doświadczenie kulturowe współtworzone przez tysiące fanów, znawców tematu, jak również wydawców i wystawców. Reprezentacje między innymi Fabryki Słów, oficyny Mięta i Vesper, Świata Książki, Naszej Księgarni, wydawnictwa Egmont, Nowej Baśni, Black Monk Games, Non Stop Comics, Repliki czy SQN tworzyły wyjątkową przestrzeń do rozmów, wymiany doświadczeń, oczywiście nabycia premierowych książek i komiksów, a także wyjątkowych gadżetów z różnych wymiarów popkultury.

Co ważne, wydawcy potrafili zaprezentować się jako prawdziwi fani, znawcy tematu, którzy nawiązywali do aktualnych wydarzeń, premier, sytuacji, kulturowych przemian – dzielili się radami, własnymi doświadczeniami, wskazując na interesujące historie zarówno ze swojej oferty, jak i spośród propozycji zaprzyjaźnionych wydawnictw. I to naprawdę składało się na wyjątkową energię, której doświadczyć mogli w zasadzie chyba wszyscy uczestnicy Pyrkonu. Wystawcy, wydawcy, a także oczywiście autorzy i autorki, jak również fani i fanki funkcjonują w pewnym sensie jako architekci – budowniczowie fantastycznych światów.

Fantasy, horror, science fiction – blok literacki na Pyrkonie

Andrzej Pilipiuk, Graham Masterton, Marta Kisiel, Rafał Kosik, Marcin Sergiusz Przybyłek, Katarzyna Sienkiewicz-Kosik, Samantha Shannon, Victoria Holmes, Michał Gołkowski, Rebecca F. Kuang to tylko kilka nazwisk autorów i autorek z polskiej oraz światowej fantastyki, którzy gościli na tegorocznym Pyrkonie. Blok literacki dla wielu pozostaje sercem, centralną częścią festiwalu. I to się właściwie nie zmienia. Ważne były nie tylko specjalne spotkania autorskie i premiery książek, ale również panele dyskusyjne i wymiana doświadczeń.

Wielką popularnością cieszyło się spotkanie „25 lat później – rocznica Wędrowycza”, podobnie zresztą panele o cyberpunku, tłumaczeniach literatury, retellingu mitów i baśni w literaturze czy historii o kosmicznych odysejach Arthura C. Clarke’a. Niezwykle ciekawe były też wykłady o literackich adaptacjach, o czym opowiadali Rafał Kosik i Katarzyna Sienkiewicz-Kosik, a niemałym zainteresowaniem cieszył się też zlot fanów serii „Wojownicy” z udziałem autorki okładek Johanny Tarkeli. Na Pyrkonie była też zresztą obecna Victoria Holmes, dawna redaktorka bestsellerowej serii. O czym jeszcze rozmawiano?

„Czy Lem zmartwychwstał, czy Lem odszedł na wieki”, czyli o tym, czy dzisiaj warto czytać Stanisława Lema, „Sztuczna inteligencja – nasze życie za parę lat”, spotkanie autorskie z Wojciechem Siudmakiem, legendarnym artystą, który jest znany miłośnikom twórczości Franka Herberta, Philipa K. Dicka i Cervantesa – wydaniom dzieł tych uznanych autorów towarzyszą oryginalne ilustracje wspomnianego rysownika. W czasie trwania imprezy ogłoszono również nominację do Nagrody Zajdla za rok 2021. Moc literatury była odczuwalna również na Pyrkonie.

Superbohaterowie, czyli komiksowe opowieści

Jakie tajemnice zapisano w komiksach DC i Marvela? Na czym polega specyfika wydawnictw komiksowych? O tym właśnie, między innymi, rozmawiano w specjalnych blokach tematycznych na Pyrkonie. Organizatorzy sekcji przygotowali wyjątkowo interesujące punkty programu. „Komiksowy Wiedźmin i Cyberpunk – spotkanie z Bartoszem Sztyborem”, wykład o świecie komiksów Hanny-Barbery, spotkanie z Rafałem Szłapą, twórcą Blera, polskiego superbohatera, czy „Marvel w DC – DC w Marvelu” – to tylko kilka wyselekcjonowanych wykładów, spotkań i prelekcji, które zwracały uwagę miłośników takiej formy sztuki.

Wyjątkowo ważną częścią było także spotkanie w ramach panelu z twórcami komiksu dziecięcego. Piotr Bednarczyk, Marta Falkowska oraz Meago opowiedzieli o tym, jak wygląda praca nad komiksami skierowanymi do najmłodszych (i nie tylko!) odbiorców. Istotnym elementem programu był również „Kajko i Kokosz”, bestsellerowa seria komiksowa, która doczekała się serialu animowanego Netflixa, a wkrótce doczeka się również nowych gier elektronicznych. Co więcej, w dalszym ciągu regularnie publikowane są nowe opowieści w tym uniwersum, których pomysłodawcą jest niezastąpiony Maciek Kur.

Komiksowe opowieści były niezwykle ważną częścią całości, bo bezpośrednio lub pośrednio łączyły się również z wielkimi produkcjami – filmami i serialami.

Symbole kultury na wielkim ekranie – filmy, seriale

Wielkie widowiska fantastyczne – produkcje oparte na bestsellerowych sagach fantasy i science fiction były na Pyrkonie omawiane z bardzo różnych perspektyw. Zarówno ze strony fanów, jak i specjalistów. W czasie festiwalu dowiedzieliśmy się chociażby o potworach, demonach w kinowych horrorach, paneliści zastanawiali się również nad złożonością uniwersum „Parku Jurajskiego”, portretem seryjnych morderców w popkulturze, wyjątkowe było też spotkanie z twórcami fanowskiego „Wiedźmina” – „Pół wieku poezji później”.

Jedną z największych gwiazd tegorocznego Pyrkonu był Edward James Olmos – wśród członków fandomu najbardziej zapadł w pamięć za sprawą roli admirała Williama Adamy z serialu „Battlestar Galactica”. Na Pyrkonie pojawiła się także ekipa z Grupy Filmowej Darwiny, a także projektu „Widzę Głosy”, od której dowiedzieliśmy się, kto podkłada głosy w najpopularniejszych produkcjach filmowych. Wyjątkowym doświadczeniem było również spotkanie z Heleną Mańkowską – charyzmatyczną aktorką, która stała się światowym symbolem popkultury, gdy użyczyła swojej twarzy Lady Dimitrescu w grze wideo „Resident Evil Village”. Postać rumuńskiej wampirzycy przyniosła jej międzynarodowe uznanie i ogromną liczbę fanów na całym świecie.

Nauka i gry z różnych wymiarów

Jeśli byliście ciekawi, jak bardzo różnią się wynalazki z książek lub filmów science fiction od współczesnej technologii, zastanawialiście się, czy podróże w czasie i teleportacja są możliwe, a także ile prawdy jest w alchemicznych recepturach, to Pyrkon był i jest miejscem dla was. Strefa Naukowa to przestrzeń, w której nauka łączy się z popkulturową formułą rozrywki i kultury. W ramach festiwalu odbywały się również spotkania z nowymi technologiami i unikatowe warsztaty z programowania dla dzieci.

Tegorocznymi gośćmi Pyrkonu byli również dr Tomasz Rożek, który od niemal dekady prowadzi popularnonaukowe kanały w serwisie YouTube, dodatkowo jest także założycielem Fundacji Nauka, a także dr hab. Andrzej Dragan, profesor fizyki teoretycznej na Uniwersytecie Warszawskim oraz na National University of Singapore. Wraz z nominowanym do Nagrody Nobla profesorem Arturem Ekertem opublikował pracę „Kwantowa zasada względności”, która może okazać się przełomem w rozumieniu zjawisk kwantowych.

Pyrkon to także gry z różnych wymiarów – oczywiście strefa elektroniki, ale również gier RPG, bitewniaków, planszówek i karcianek. Wyjątkowym zainteresowaniem cieszył się Mike Pondsmith, amerykański projektant gier fabularnych, planszowych i komputerowych. Uznany twórca jest odpowiedzialny za rozwój uniwersum „Cyberpunka”, dzięki któremu zdobył zdecydowanie największą sławę i stał się rozpoznawalny na całym świecie. Bestsellerowa gra „Cyberpunk 2077” od CD Projekt Red bazuje na uniwersalnych zasadach i stylistyce wykreowanej właśnie przez Pondsmitha.

Gadżety z popkultury, pamiątki ze światów popkultury

Pyrkon to oczywiście miejsce, w którym każdy mógł zidentyfikować się z określonym światem. Zarówno ze strefą superbohaterów, produkcji ze świata mangi i anime, wyjątkowych książek – powieści, opowiadań, komiksów. Właściwie każdy kolekcjoner mógł znaleźć coś dla siebie. Własnoręcznie wykonaną biżuterię, serie plakatów kolekcjonerskich, unikatowe egzemplarze książek z autografami, a także specjalne popkulturowe gadżety.

Wyjątkowym zainteresowaniem cieszyły się tak zwane PIXEL-BOX-y, czyli fantastyczne pudełka pełne gadżetów dla prawdziwych geeków. W kolekcjonerskich wydaniach znajduje się zestaw niespodzianek – od 3 do 6 licencjonowanych produktów, na przykład ze świata superbohaterów DC, Marvela, „Wiedźmina” czy „Cyberpunka”. W specjalnie przygotowanych PIXEL-BOX-ach znajdują się: figurki kolekcjonerskie, koszulki, kubki, breloki i inne kolekcjonerskie gadżety. Choć chyba i tak największą wartością z całej imprezy były i będą wspomnienia.

Impreza prawie idealna

Oczywiście nie wszystko udało się dopracować, a niektóre punkty programu, jak również charakter imprezy, mogły – czy powinny być – zmodyfikowane. Pojawiają się głosy i zarzuty dotyczące terminu, który nakładał się na sesje studentów z całej Polski. Czynnikiem niezależnym, choć doskwierającym, były na pewno upały, które szczególnie dotykały cosplayerów. Krytyczne głosy pojawiały się w stosunku do przestrzeni zewnętrznych. Brakowało cieni, leżaków, a chyba najbardziej kurtyn wodnych, które mogłyby zwiększyć komfort. Z drugiej strony organizatorzy zadbali o pakiet medyczny, starali się dbać o przepustowość poszczególnych sal i byli właściwie do dyspozycji każdego uczestnika imprezy. Punktem, który wzbudza dyskusje, jest wzrost cen oraz brak sleeproomu, natomiast trzeba brać pod uwagę, że rzeczywistość postpandemiczna zmieniła nasze przyzwyczajenia i charakter imprez masowych. Pojawiały się również problemy organizacyjne związane z biletami i akredytacją na poszczególne dni. Uczestnicy Pyrkonu zwracają uwagę na podwyżkę cen, jak również sposób dystrybucji biletów. Chyba najbardziej kontrowersyjne – a na pewno generujące najwięcej dyskusji na forach – jest długie stanie w kolejkach pomimo zakupu biletów online. Miejmy nadzieję, że organizatorzy będą uczyć się na błędach. Sami przyznają się zresztą do tego, że impreza nie była idealna, przepraszają za błędy i obiecują wyciągnąć wnioski na przyszłość. Powrót do stacjonarnej formy jest wyzwaniem, z którym trzeba będzie się mierzyć również w przyszłości.

Pyrkon – święto prawdziwych fanów fantastyki i kultury popularnej

Festiwal Fantastyki Pyrkon to wyjątkowe miejsce, szczególny czas i prawdziwe święto dla wszystkich fanów fantastyki. Spotkania autorskie z gwiazdami literatury, kina, komiksu. Prelekcje, warsztaty, turnieje, niesamowita strefa wystawców, pokazy filmowe. I to wszystko w jednym, ale za to bardzo wyjątkowym miejscu. Skala wydarzenia jest coraz większa, zarówno jeśli chodzi o rozmach strefy wystawców, jak i nazwiska gwiazd, zaplecze organizacyjne i znaczenie – nie tylko na polskiej, ale również europejskiej mapie kultury popularnej.

Jak poinformowali organizatorzy, w 20. edycji festiwalu udział wzięło rekordowe 56 404 osób. „Nadal trochę nie dowierzamy, że pomimo dwóch lat przerwy i innych niesprzyjających okoliczności przybyliście do Fantastycznego Miejsca Spotkań tak tłumnie i razem pobiliśmy kolejny rekord frekwencji. Bardzo Wam za to dziękujemy!”, czytamy w komunikacie opublikowanym w mediach społecznościowych.

„I my tam byliśmy, miód i wino…”
Od lewej (zespół LC): Aneta Jokiel-Pawlak, Marcin Waincetel, Izabela Sadowska.
I do zobaczenia za rok na Pyrkonie!