Ostatnie lata Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej to był dziwny czas. Z jednej strony marazm, wszechobecna szarość i beznadzieja. Z drugiej strony niektórzy ludzie wykorzystywali ten czas. Ryzykując, imali się różnych półlegalnych lub zgoła nielegalnych działań. Handel i przemyt kusiły dużymi pieniędzmi, wymagały jednak sprytu i odwagi.

W pewnym sensie właśnie to zjawisko jest tematem książki Maxa Cegielskiego pod tytułem „Prince Polonia”. Ukazała się ona nakładem wydawnictwa Marginesy. Autor jest pisarzem i dziennikarzem, autorem wielu reportaży i powieści. Jednak jak sam zaznacza, „Prince Polonia” to „fiction, nie zaś non fiction”.

Książka jest dość obszerna, liczy ponad czterysta stron. Fabuła powieści rozgrywa się w ostatniej dekadzie PRL-u. Głównymi bohaterami są Radek i jego kolega Janek. Chłopcy mieszkają w Szczecinie. Mają dość zwykłej codzienności. Marzą o lepszy życiu, o świecie bardziej kolorowym niż ludowa Ojczyzna.

Poznają Magdę, w której oboje nieszczęśliwie się zakochują. Nie przypuszczają nawet, że ta znajomość mocno zaważy na ich dalszych losach.

Janek i Radek postanawiają coś zmienić. Zaczynają od wyjazdów do NRD i drobnego przemytu.
Z czasem ich apetyty rosną. Trafiają do Singapuru i do Indii, gdzie zaczynają rozwijać swoją przemytniczą działalność. Elektronika, złoto – to już poważne obszary, w które się angażują.
Jednak życie nie jest tylko łatwe i kolorowe. Dramatyczne wydarzenia sprawią, że jeden z nich wyląduje w więzieniu. Czy ich znajomość przetrwa próbę, na jaką zostanie wystawiona?

„Prince Polonia” to ciekawa, choć także niełatwa powieść. Mam wrażenie, że jest nieco za długa. Kurujemy ciągle wraz z bohaterami między Szczecinem a różnymi miejscami. Indie, Singapur, Budapeszt, Berlin, znowu Szczecin. Przemyt, narkotyki, kobiety, alkohol, kursy walut. Nieco tego zadumo i niemal na każdej stronie to samo.

Autor dość często odwołuje się do szeroko pojętej kultury. Piosenki, festiwale, filmy – według niego one także przyczyniły się do upadku komunizmu.

Jak potoczyły się losy bohaterów „Prince Polonia”? Czy faktycznie odnaleźli oni lepszy, bardziej kolorowy świat? Czy taki świat w ogóle istnieje? Wszak, jak zauważa jeden z nich, gdy marzenia się spełniają, nic już nie zostaje.

Zachęcam do lektury. Przekonajcie się sami, jak wyglądały ostatnie lata PRL-u według Maxa Cegielskiego.

Wojciech Sobański