Interpretacje upadku komunizmu w Polsce i w Europie Środkowo-Wschodniej
- Kategoria:
- historia
- Tytuł oryginału:
- Interpretacje upadku komunizmu w Polsce i w Europie Środkowo-Wschodniej
- Wydawnictwo:
- Instytut Pamięci Narodowej
- Data wydania:
- 2011-01-01
- Data 1. wyd. pol.:
- 2011-01-01
- Liczba stron:
- 281
- Czas czytania
- 4 godz. 41 min.
- Język:
- polski
- ISBN:
- 978-83-932188-0-6
- Tagi:
- IPN Instytut Pamięci Narodowej komunizm polityka historia
Przełom ustrojowy dokonujący się w 1989 roku w Polsce i w całej Europie Środkowo-Wschodniej – jego geneza, przebieg i następstwa – budzi do dzisiaj zainteresowanie nauk społecznych i historiografii poszczególnych krajów regionu. Podstawowymi problemami badawczymi są charakter dokonanej zmiany ustrojowej, znaczenie roku 1989 dla dalszego rozwoju tożsamości i świadomości społeczeństw Europy Środkowo-Wschodniej oraz miejsce Polski w przemianach ustrojowych lat 1988–1991. Pytania te zakreślają konceptualno-problemowy horyzont książki pt. „Interpretacje upadku komunizmu w Polsce i w Europie Środkowo-Wschodniej”, wydanej pod redakcją Krzysztofa Brzechczyna (Poznań, IPN 2011).
Praca została podzielona na trzy części. W części Upadek komunizmu w Europie Środkowo-Wschodniej zostały przedstawione rozmaite aspekty upadku komunizmu w wybranych krajach regionu. W artykułach zgromadzonych w części pt. Wybrane aspekty przełomu 1989 roku w Polsce: Interpretacje i przebieg analizowany jest przebieg zmiany ustrojowej w świetle różnych koncepcji teoretycznych oraz przedstawione zostały szczegółowe aspekty przemiany ustrojowej w Polsce. W części Przełom 1989 roku w świadomości społecznej przedstawiony został przełom roku 1989 w różnych formach świadomości społecznej: historiograficznej, artystycznej, potocznej i historycznej.
***
„Jest to interesujący i na wysokim poziomie merytorycznym zbiór studiów dotyczących upadku komunizmu w Europie Środkowo-Wschodniej. Książka, mimo poruszania się na polu wielokrotnie eksplorowanym badawczo, będzie miała duże znaczenie dla wszystkich zajmujących się tą problematyką. Wynika to nie tylko z nowatorskich ujęć interpretacyjnych, ale również z jej interdyscyplinarnego charakteru. W rezultacie otrzymaliśmy pracę w ogromnej większości ciekawą, inspirującą, wartą upowszechnienia wśród specjalistów i tych wszystkich, którzy interesują się najnowszymi dziejami Polski”.
Z recenzji wydawniczej prof. Romana Bäckera
Porównaj ceny
W naszej porównywarce znajdziesz książki, audiobooki i e-booki, ze wszystkich najpopularniejszych księgarni internetowych i stacjonarnych, zawsze w najlepszej cenie. Wszystkie pozycje zawierają aktualne ceny sprzedaży. Nasze księgarnie partnerskie oferują wygodne formy dostawy takie jak: dostawę do paczkomatu, przesyłkę kurierską lub odebranie przesyłki w wybranym punkcie odbioru. Darmowa dostawa jest możliwa po przekroczeniu odpowiedniej kwoty za zamówienie lub dla stałych klientów i beneficjentów usług premium zgodnie z regulaminem wybranej księgarni.
Za zamówienie u naszych partnerów zapłacisz w najwygodniejszej dla Ciebie formie:
• online
• przelewem
• kartą płatniczą
• Blikiem
• podczas odbioru
W zależności od wybranej księgarni możliwa jest także wysyłka za granicę. Ceny widoczne na liście uwzględniają rabaty i promocje dotyczące danego tytułu, dzięki czemu zawsze możesz szybko porównać najkorzystniejszą ofertę.
Mogą Cię zainteresować
Książka na półkach
- 4
- 1
Cytaty
Bądź pierwszy
Dodaj cytat z książki Interpretacje upadku komunizmu w Polsce i w Europie Środkowo-Wschodniej
Dodaj cytat
Opinia
Zbiór studiów i materiałów pod redakcją Krzysztofa Brzechczyna jest publikacją "na czasie", nie zatrącającą powielaniem i samopodobieństwem prawd wtórnych oraz naddatkiem hipostazowania takowych poprzez porządkowanie dziejów wedle haseł, sloganów i banałów. Wszelkie prace i opracowania traktujące o historii współczesnej Polski, a skupione wokół problematyki "solidarnościowej" ze środkiem ciężkości pozostającym w dziedzinie uczestników rozmów przy Okrągłym Stole wydają się być wciąż zaczątkiem zaledwie prezentacji tego wycinka dziejów w sposób godzien kształtować podręczniki i kolejne pokolenia bez niedomówień, wątpliwości oraz braków dowodów potwierdzających hipotezy i przypuszczenia. Charakter wydawnictwa zdaje się niejednokrotnie przypominać w pracach kolejnych autorów, że obrana tematyka wyznacza i zawęża oczywistą cezurę do dwudziestoletniego okresu za czym stanowi dodatkowy przyczynek do badań na polu komparatystyki diachronicznej czy filozofii języka i jego najnowszych przemian przenikając niejako istotę zagadnienia w odniesieniu do czynników kształtujących świadomość bytu obywatela polskiego państwa w nowych warunkach jakie poczęły utrwalać się po roku 1989 za sprawą, m.in. wolnych mediów i samorządów.
Zasadniczym i nadrzędnym dla zbioru jest pewien skromny zbiór pojęć i terminów, które w okresie zmian i przemian nabrały pewnego odświętnego znaczenia by we właściwym czasie stać się pełnoprawnymi składowymi powszechnej skarbnicy polskiej leksyki. Takim przykładowym słowem, które w swej warstwie znaczeniowej stało się postrzegane jako idealizowany symbol wyzwolenia spod jarzma komunistycznego ustroju stał się "przełom." Zjawiskowość wynikająca z dociekań natury języka i lingwistyki stosowanej, tudzież koncepcji racjonalności komunikacyjnej wyjaśnia po części istotę więzi międzyludzkich owych czasów.
"Interpretacje upadku komunizmu w Polsce i w Europie Środkowo-Wschodniej" podzielono na trzy obszary tematyczne czy też oglądy wynikające z zajętego stanowiska:
I. "Upadek komunizmu w Europie Środkowo-Wschodniej"
II. "Wybrane aspekty przełomu 1989 roku w Polsce. Interpretacje i przebieg"
III. "Przełom 1989 roku w świadomości społecznej."
Przedmowa Krzysztofa Brzechczyna pozwala wstępnie zorientować się, co do podejmowanych problemów badawczych. "Horyzont konceptualno-problemowy" jawi się odbiorcy poprzez odpowiedzi na pytania z których podstawowym i najważniejszym dla historyków wydaje się pozostawać: znaczenie i charakter czy też mechanizm przemian ustrojowych zachodzących w Polsce (1988-1991) oraz ich oddziaływanie na kraje uwikłane w zależność od narzucanego modelu państwowości totalitarnej. Zbiór zachowuje przy tym w czytelny sposób istotną dla historii ciągłość wskazując na rolę i rozumienie dziejów transformacji ustrojowej przez ludzi, którzy w tamtym czasie dopiero pojawili się na świecie. Takim niemal podsumowaniem z rzeczowym spojrzeniem młodego pokolenia jest praca Marty Maciszewskiej pt. "Po co nam wasza Solidarność? O Solidarności z perspektywy współczesnego pokolenia młodych ludzi."
Przekrojowo ukazana tematyka i wybór prac zawartych w tomie zdaje się w owym układzie korespondować z pewnym kanonem estetycznym jaki sprzyja przyjętej refleksji, a przedstawionym przez Małgorzatę Lisiewicz w publikacji pt. "Dylematy Narodowej Galerii Sztuki pod koniec XX wieku, czyli wpływ przełomu społeczno-politycznego lat 1989-1991 na kształtowanie się polskiej tożsamości narodowej." Myślę, że taki sugerowany punkt wyjścia do rozważań nad tomem wyjaśnia poczucie braku jasnych odpowiedzi na wiele postawionych pytań; jak w "Przedmowie": "Pytania te zakreślają horyzont konceptualno-problemowy przedstawionej pracy. Nie wszystkie zgromadzone w niej artykuły w sposób wyczerpujący i bezpośredni nań odpowiadają. Ale, co ważniejsze, prowokują do zadawania takich pytań i stawiania problemów."
Część pierwsza "Interpretacji upadku komunizmu w Polsce i w Europie Środkowo-Wschodniej" pozwala na zaczątek zrozumienia lub retrospekcję własnych przeżyć i wspomnień w odniesieniu do przemian zachodzących "za płotem." Poczucie pozostawania we wspólnotowym bloku z właściwymi dla komunistycznego ustroju tworzonymi barierami i podziałami zostało przedstawione w sposób klarownie wyjaśniający zróżnicowanie tempa przemian i dynamikę wydarzeń. Zauważalne niewspółzachodzenie i rozbieżności jakie odróżniają charakter przemian w NRD, Czechosłowacji, Polsce, Węgrzech, Rumunii i Bułgarii jak też podobieństwa i analogie wyszczególniono w omówieniu modelu komunistycznej państwowości każdego z tych krajów (w domyśle nazewnictwa: byłych). Zdefiniowanie tych wyróżników socjalistycznej tożsamości pozwala na całościowe zaprezentowanie następnych symptomów rozkładu ideologicznego systemu komunistycznego. Owa erozja znajduje swoje analizy w rozpatrywaniu skutków rewolucji rumuńskiej (Konrad Białecki - "Dlaczego zgasło słońce Karpat? Geopolityczne i wewnętrzne uwarunkowania upadku dyktatury Nicolae Ceausescu"), czyli w omówieniu z sygnalizowanym wątkiem antycypującym jak też traktując o przełomie i kształtujących się postawach intelektualistów niemieckich (Magdalena Latkowska - "Intelektualiści niemieccy wobec przełomu w 1989 roku"). Pobieżny skrót wyjaśnia zatem bogaty wachlarz ujęć jakie pozwalają rozpatrywać upadek systemu w Europie Środkowo-Wschodniej. Część pierwsza zawiera też prace Dragosa Petrescu i Janusza Okrzesika.
W drugiej części przedstawiono "Wybrane aspekty przełomu 1989 w Polsce. Interpretacje i przebieg." Autorzy podejmują się analizy okresu przemian i czasu rozmów przy Okrągłym Stole dorozumiewając niejako w oparciu o koncepcje będące omówieniem struktury per analogiam (Janusz Goćkowski - "Inżynieria społeczna przywracająca normalność ustroju życia zbiorowego") jak też wykazanie zasadności i potrzeby negocjacji w formie rozmów przy Okrągłym Stole rozważając dany obszar porozumienia w przełożeniu na model racjonalności komunikacyjnej Jurgena Habermasa (Dariusz Dobrzański - "Porozumienie przy Okrągłym Stole. Próba modelu). Artykuły składające się na część drugą stanowią też prace Krzysztofa Brzechczyna, Rafała Reczka, Marcina Kluzika i Pawła Antkowiaka.
Badania przedstawione w części trzeciej można określić jako prezentację odbioru przełomu 1989 roku i recepcję zjawisk oraz wydarzeń w świadomości pokoleń. Świadomość jest przy tym rozróżniana przez autora na: historiograficzną, artystyczną i pamięć artystyczną. Rozprawy są mimo oczywistej wartości nadrzędnej jaka przyświeca wszystkim zebranym materiałom pracami odznaczającymi się pewną odrębnością sfery tematycznej ukierunkowanej na wygenerowanie i opis politycznych postaw oraz ich odczytywanie w pewnym przesłaniu zawartym w dziele sztuki. Nieprzystającym do części może wydać się Przemysława Janiszewskiego "Historiograficzne interpretacje przemian ustrojowych w Polsce" ze względu na charakter pogłębionego studium. Nowa jakość i wartość w polskiej kinematografii (Dobrochna Dabert - "Doświadczenie przełomu 1989 roku w polskim kinie") oraz bilans zasobu językowego w cieniu paradygmatu lingwistycznego (Agnieszka Kula - "Okrągły Stół w społecznej świadomości ostatnich dwudziestu lat. Perspektywa językoznawcza") rozprawiają w niejednorodny sposób o wpływie zmian na postrzeganie i efekt dostrzegalny w odzwierciedleniu ducha czasów. Część trzecią dopełniają Monika Grzelka, Małgorzata Lisiewicz, Adam Mielczarek i Marta Maciszewska.
Oczywistym wydaje się za warte przypomnienia, że brak odpowiedzi na niektóre z postawionych pytań tłumaczone już było we wstępie specyficznym charakterem otwartości prac nad historią najnowszą. Tezy przedkładane z przydatkiem wzmocnienia o źródłosłów i bibliografię pobudzają intuicyjne wrażenie obcowania z historią i pozwalają na konfrontację z innymi podobnymi publikacjami w możliwie szerokim zakresie i ujęciu.
Nowatorstwo badawcze autorów prac pod redakcją Krzysztofa Brzechczyna zyskało wiele uznania i wysokich not. Wydawnictwo pod znakiem Instytutu Pamięci Narodowej.
Zbiór studiów i materiałów pod redakcją Krzysztofa Brzechczyna jest publikacją "na czasie", nie zatrącającą powielaniem i samopodobieństwem prawd wtórnych oraz naddatkiem hipostazowania takowych poprzez porządkowanie dziejów wedle haseł, sloganów i banałów. Wszelkie prace i opracowania traktujące o historii współczesnej Polski, a skupione wokół problematyki...
więcej Pokaż mimo to