Żyła w drugiej połowie III i na początku IV w. Według przekazów była małżonką cesarza Dioklecjana. Ten jednak, zgodnie z danymi historycznymi, miał tylko jedną żonę - Priskę. Aleksandra była więc zapewne wdową po jednym z innych cesarzy tego okresu (w okresie od 270 r. do 284 r. na tronie zmieniło się aż piętnastu cesarzy).

Aleksandra wyznawała wiarę w Chrystusa, lecz utrzymywała to w tajemnicy. Kiedy będąc w Nikomedii widziała tortury św. wielkiego męczennika Jerzego Zwycięzcy, postanowiła otwarcie wyznać swą wiarę. Jednakże nie uczyniła tego, gdyż została powstrzymana przez prokonsula Magnecjusza, obawiającego się gniewu cesarza.

Wkrótce jednak dotarły do niej wieści o cudzie uczynionym przez św. Jerzego w świątyni Apolla. Nie mogąc dłużej ukrywać swej wiary, przybyła na miejsce kaźni męczennika, przedarła się przez tłum i przy Dioklecjanie otwarcie oświadczyła, iż wierzy w Chrystusa. Zdumiony i wściekły cesarz skazał oboje na karę śmierci przez ścięcie mieczem. Żołnierze poprowadzili męczenników za miasto. Cesarzowej nie było jednak sądzone tam dotrzeć. Wycieńczona, zatrzymała się przy murze jednego z budynków, położyła głowę na kolanach i oddała swą duszę Bogu. Miało to miejsce 23 kwietnia 303 r. Nie wiadomo gdzie pochowano świętą.

Początkowo pamięć św. Aleksandry czczono 21 kwietnia, tj. przed rzeczywistym dniem jej męczeńskiej śmierci, aby nie czynić tego jednocześnie dnia ze świętem wielkiego męczennika Jerzego. Dopiero od XIX w. dzień jej pamięci odpowiada dniu śmierci. Chociaż jej odejście miało ścisły związek ze śmiercią św. Jerzego, w jego żywocie ani w nabożeństwie napisanym ku jego czci nie wspomina się o tym. Mimo to kult świętej posiada w Cerkwi prawosławnej charakter powszechny.

Święta przedstawiana jest na ikonach w ozdobnych szatach królewskich ze złotą koroną na głowie, spod której zwisa przykrywająca włosy jasna chusta. Obie ręce ma często uniesione do góry. W prawej dzierży krzyż.

Imię Aleksandra jest żeńskim odpowiednikiem imienia Aleksander, które składa się z dwóch greckich wyrazów: alekso - "bronię się; wspomagam" oraz andros - "człowiek, mężczyzna" i oznacza "obrońca ludzi" lub "odpierający wrogów".

opr. Jarosław Charkiewicz
Opowiedział dla dzieci A. W. Wielko
Przełożyła Nika Jakimiuk
W książce wykorzystano ilustracje
A. W. Wielko, G. L. Iwanowej oraz protojereja Witalija Griszczuka