Fenomen dziewiętnastowiecznej Łodzi fascynował pisarzy, żyjących współcześnie z miastem, które rozwijało się na ich oczach za sprawą przemysłu włókienniczego. To wtedy powstało takie arcydzieło literatury jak "Ziemia obiecana" Władysława Reymonta. W tej samej scenerii, chociaż umiejscowionej w społeczności żydowskiej, została napisana powieść "Bracia Aszkenazy", wydana znacznie później, bo w 1935 roku. "Bawełna" Wincentego Kosiakiewicza ukazała się w Petersburgu w 1895 roku i jest jedną z pierwszych książek, której akcja rozgrywa się w Łodzi.
Powieść przybliża atmosferę miasta tamtego okresu, przede wszystkim w sferze obyczajowej. Podobnie, jak w "Ziemi obiecanej" autor pokazuje zmierzch społeczeństwa ziemiańskiego, które w nowej kapitalistycznej rzeczywistości nie potrafi utrzymać się z roli i w konsekwencji zmuszone jest podjąć wyzwanie zamieszkania w mieście i utrzymania się z własnej pracy. Jednocześnie Kosiakiewicz podejmuje się konfrontacji szlachetnych wartości, reprezentowanych przez głównego bohatera, z bezwzględnością dorobkiewiczów, których głównym celem jest pragnienie zdobycia majątku. Z pewną naiwnością pokazuje wyższość tych pierwszych i chociaż nie ma wątpliwości, że z moralnego punku widzenia ma rację, to rzeczywistość niestety premiuje tych drugich.
Po ponad stu latach od wydania, książka może być ciekawą lekturą dla czytelników, którzy chcieliby poznać obyczajowość tamtych czasów z relacji naocznego świadka, chociaż z góry trzeba uprzedzić, że jest ona opisana dość wybiórczo i odnosi się tylko do środowiska głównego bohatera. Dość szczegółowo potraktowany jest wątek romansowy, który pokazuje przepaść, oddzielającą współczesność od przeszłości odległej zaledwie, a może własnie aż, o sto dwadzieścia lat.
Pewną atrakcją może być również język książki, który uwidacznia nie tylko zmiany we fleksji języka polskiego, ale również w sposobie formułowania zdań i używania zwrotów oraz określeń dziś już całkiem archaicznych.
Podsumuję, że nie jest to dzieło wybitne, ale poprzez miejsce i czas akcji, atrakcyjne dla współczesnego czytelnika, zainteresowanego tym niezwykłym miastem i okresem, w którym akcja się dzieje.

Fenomen dziewiętnastowiecznej Łodzi fascynował pisarzy, żyjących współcześnie z miastem, które rozwijało się na ich oczach za sprawą przemysłu włókienniczego. To wtedy powstało takie arcydzieło literatury jak "Ziemia obiecana" Władysława Reymonta. W tej samej scenerii, chociaż umiejscowionej w społeczności żydowskiej, została napisana powieść "Bracia Aszkenazy",...