cytaty z książki "Kordian"
katalog cytatów
[+ dodaj cytat]
Otom ja sam jak drzewo zwarzone od kiści,
Sto we mnie żądz, sto uczuć, sto uwiędłych liści.
Boże! Zdejm z mego serca jaskółczy niepokój,
Daj życiu duszę i cel duszy wyprorokuj...
Zamknięty jestem w kole czarów tajemniczem, Nie wyjdę z niego... Mogłem być czymś... będę niczem
KORDIAN
Myślę.
DOKTOR
Więc świat jest myślą twoją.
KORDIAN
Cierpię.
DOKTOR
Nie myśl.
KORDIAN
Nie mogę...
Próżno myśl genijuszu świat cały pozłaca, na każdym szczeblu życia rzeczywistość czeka.
Pomyśleć tak - i nie chcieć? o hańbo! o wstydzie!
Pomyśleć tak - i nie móc? w szmaty podrę łono!
Nie móc? to piekło!
Ziemia - to plama
Na nieskończoności błękicie,
A Bóg ją zetrze palcem, lub wleje w nią życie
Jak w posąg gliniany Adama.
Jedną myśl wielką roznieć,
niech się pali żarem, A stanę
się tej myśli narzędziem,
zegarem. Na twarzy ją
pokażę, popchnę serca
biciem, Rozdzwonię
wyrazami, i dokończę
życiem.
DIABEŁ:
"Zdławiłem cara- i byłbym go dobił,
Lecz tak we śnie do ojca mojego podobny.
O! złota rybko w kryształowej bani,
Tłucz się o twarde brzegi niewidzianych granic;
Mały kryształ powietrza, w którym pluszczesz skrzelą,
Jest wszystkim, a świat cały nicości topielą.
Jam bezsilny! nie mogę, jak Edyp zabójca, rozwiązać wszystkich sfinksów zagadki na świecie; rozmnożyły się sfinksy (...) świat się nie rozszerzył, ale zyskał głębi...
Gdzież anioł przeczucia? Czy przyjdzie? poprowadzi? Więc myśli i uczucia Trzeba skąpca przykładem, na lata rozłożyć, I nigdy zmysłów w jednej nie utracić burzy. Trzeba się dziś zwyciężyć, aby jutra dożyć. Dziwna ciekawość życia prowadzi w podróży. A za ciekawość trzeba nieszczęściami płacić, I nigdy zmysłów w jednej burzy nie utracić...
A smutek niby mądra książka w serc żyje, I mówi wiele rzeczy, i człowiek nie gnije
KSIĄDZ
(...) Teraz, mój synu, przed wieczności drogą
Nié masz co komu przekazać na ziemi?
KORDIAN
Nic.
KSIĄDZ
I nikogo na ziemi?...
KORDIAN
Nikogo.
KSIĄDZ
Nie byliż ludzie przyjaciołmi twemi?...
KORDIAN
Nikt.
LAURA
Usiądźmy w alei.
Któż z nas pierwszy obaczy gwiazdę dobrze znaną?...
KORDIAN
Nie ujrzę jéj, jeżeli to gwiazda nadziei!...
LAURA
A jeśli gwiazda wspomnień?
KORDIAN
O! dla mnie za rano
Na bladą gwiazdę wspomnień!...
LAURA
Gdzież gwiazda Kordiana?
(Kordian wznosi oczy na twarz Laury i odwraca się.)
Jak się nazywa?
KORDIAN
Przyszłość.
LAURA
(z uśmiechem)
W któréj stronie nieba?
KORDIAN
O! nie wiem! nie wiem – jest to gwiazda obłąkana,
Co dnia ją trzeba tracić, co dnia szukać trzeba...
LAURA
Kordian ma piękną przyszłość, talenta, zdolności...
KORDIAN
Tak, gdy mię spalą męczarnie,
To będę świecił ludziom próchnem moich kości.
Talenta, są to w ręku szalonych latarnie,
Ze światłem idą prosto topić się do rzeki.
Lepiéj światło zagasić, i zamknąć powieki,
Albo kupić rozsądku, zimnych wyobrażeń,
Zapłacić za ten towar całym skarbem marzeń...
Ziemia - to plama na nieskończoność błękicie; ciemna gwiazda, w słonecznych gwiazd świcie, grób odwieczny potomków Adama
Boże! zdejm z mego serca jaskółczy niepokój,
Daj życiu duszę i cel duszy wyprorokuj...
Jedną myśl wielką roznieć, niechaj pali żarem,
A stanę się tej myśli narzędziem, zegarem,
Na twarzy ją pokażę, popchnę serca biciem,
Rozdzwonię wyrazami, i dokończę życiem.
O! przypłynę ja kiedyś we wspomnień łańcuchu, Zatrzymam się... wspomnienia krokiem się nie ruszą, Aż powiesz... "Natrętny duchu! Ciężysz na duszy mojej, twoją cichą duszą, Jak księżyc mórz oczyma podnoszący ciemnie. Jesteś wszędzie, koło mnie, nade mną i we mnie..." Luba, jam koło ciebie i z tobą i w tobie... Nie przychodzę wyrzucać ani przypominać, Ani śmiem błogosławić, ani chcę przeklinać; Przyśniło mi się tylko kilka pytań w grobie...
Talenta są to w ręku szalonych latarnie,
Ze światłem idą prosto topić się do rzeki.
(...) Masz pióro przy sobie?
Chciałbym opisać imiona płaczących nade mną.-
Ojciec w grobie - i matka w grobie - krewni w grobie,
Ona - jak w grobie... Więc nikt po mnie! Wszyscy ze mną!
A szubienica będzie pomnikiem grobowym...
Nabity - niechaj krzemień na żelazo pada... ból, chwila jedna, ciemno - potem jasność błyśnie