Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Jednym słowem, powojenna Piła była zbiorowiskiem osób z różnych stron i regionów Polski. Z niezwykłym uporem i cierpliwością rodzący się tu naród zabrał się za budowę swojego „my”. Mimo wielkiej dramaturgii minionych lat wojny i powojennego szarogęszenia się radzieckich komendantur wojennych i dowódców garnizonów wojsk radzieckich, Polacy tamtego czasu intuicyjnie czuli, że stoi przed nimi szansa. Pewnie, że wszystko trzeba było zaczynać od zera, budować od fundamentów, bo nie było korzeni – doświadczeń „Ojców Naszych”.

Wybuch II wojny światowej 1 września 1939 roku przerwał działalność wszystkich polskich bractw kurkowych. Rozpoczął się najtragiczniejszy okres w dziejach narodu polskiego. Miliony Polaków straciło życie w obronie ojczyzny, w obozach koncentracyjnych i syberyjskich łagrach, a także w obozach jenieckich i w obozach pracy przymusowej. Wśród nich także członkowie bractw strzeleckich.

W czasie walk o Piłę byłyśmy w samym centrum miasta. Podczas oblężenia wojska radzieckie mocno ostrzeliwały i bombardowały centrum miasta. W wyniku bardzo intensywnych działań wojennych i bombardowań w okolicy gmachu Urzędu, trafił w niego pocisk, który zburzył schody i zatarasował drzwi wyjściowe z budynku. Postanowiłyśmy stamtąd uciekać.

Poza chaosem i samowolą, brakowało tu w zasadzie wszystkiego. Nie było jakiejkolwiek władzy samorządowej, brakowało przede wszystkim rodzimej, polskiej społeczności, bo przecież okupant wytrzebił ją z iście niemiecką pedanterią. Poza nieliczną grupą Polaków, którzy to piekło przetrwali, oraz nieliczną grupą autochtonów, powojenni mieszkańcy miasta byli ludnością napływową. Jednym słowem, powojenna Piła była zbiorowiskiem osób z różnych stron i regionów Polski.