Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Czytając tę książkę o lecie 1939 roku, będącą kompilacją artykułów prasowych z tego okresu, byłam dumna z nas, Polaków, że tak dzielnie odbudowywaliśmy nasze państwo po latach zaboròw, że znów chciało nam się żyć, cieszyć się gorącym latem, że, mimo całej wzniosło-wojskowej fanfaronady, zjednoczyliśmy się jako naród i byliśmy zdecydowani na odpór wroga. Nastrój w tych ostatnich miesiącach był, jak pokazują to ówczesne artykuły prasowe, bardzo patriotyczny - niemal wszyscy Polacy wpłacali kwoty na FON, oddawali ostatnie kosztowności, obrączki na wojsko, w miastach masowo kopano rowy. Czuć było w powietrzu napięcie, rozgorączkowanie, ale mimo wszystko pogodę ducha i wiarę w siebie. Niestety dwa ostatnie rozdziały książki były dla mnie najtrudniejsze emocjonalnie. Sierpniowe artykuły stają się coraz mroczniejsze, autorzy, dziennikarze zaczynają odczuwać niepokój związany ze zbliżającą się wojną, mają świadomość życia w ważnym dziejowym momencie historii. W prasie pojawiają się przejmujące wiersze-modlitwy do Boga o pokój lub zwycięstwo. Cały świat wstrzymuje oddech, papież z lęku o los cywilizacji nawołuje wszystkie strony do samokontroli, rozsądku; prezydent Mościcki wymienia listy z prezydentem USA, powstają liczne apele środowisk twórczych do społeczności międzynarodowej. Polacy mają świadomość, że są tuż przed tragiczną wojną, mając jednocześnie nadzieję, że do niej nie dojdzie: "Jest już bodaj 5 minut przed dwunastą. Od Niemiec - i tylko od Niemiec - zależy, czy słońce stanie w zenicie w potokach krwi i czy świat w nowej burzy dziejowej będzie musiał przywracać na nowo ideał sprawiedliwości dziejowej. Na zegarze dziejów biją ostatnie kwadranse <wojny nerwów>" (Expres Poranny z 29.08.1939 roku). Czytając to w roku 2023 i wiedząc, co się stanie, odczuwam wzruszenie i smutek. Wadą książki jest komentarz odautorski stylizowany na ówczesny sposób pisania, co jest drażniące, bo czasami niewiadomo, kiedy kończy się przypis, a zaczyna komentarz. Utrudnia to czytanie. Komentarze są nieciekawe, wtórne i pozbawione głębszej refleksji, namysłu krytycznego. Mimo tych zarzutów książkę warto przeczytać dla cytatów z przedwojennej prasy opisującej ówczesne nastroje i wydarzenia.