Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Dzieło Zofii Kossak pt. „Troja Północy” poświęcone jest dziejom Słowian Zachodnich, zwłaszcza tych z tak nazywanej grupy lechickiej, mowa o antenatach współczesnych Polaków, Pomorzanach, Obodrytach, Wieletach i Ranach. Powieść porusza tematykę zmagań plemion słowiańskich z nawałą niemiecką, proces chrystianizacji i powstawania poszczególnych państw słowiańskich. Na podstawie źródeł historycznych (Thietmar, Gall Anonim, Wincenty Kadłubek, Helmond i inni) szczegółowo zostały przybliżone losy zachodniej słowiańszczyzny na przestrzeni wieków VIII i XIII, włącznie z wnikliwym przedstawieniem życia codziennego, organizacji społecznej, a także z wyczerpującym omówieniem licznych zalet i przywar naszych przodków. Jako główne wady dawnych Słowian wymienione zostały kłótliwość, brak jedności, porywczość, emocjonalność, nadmierne umiłowanie pokoju, czy słabą organizację ustroju. Niemcy zaprezentowani przez pryzmat German (Sasów, Frankonów, Bawarów i Szwabów) w powieści uchodzą za ludy dobrze zorganizowane i zarazem pokrzywdzone wcześniejszą inwazją Franków, za których sprawą zostali na siłę schrystianizowani i zjednoczeni. Następnie odgórnie zjednoczeni Niemcy, choć wciąż praktykujący plemienne odrębności, jako swój cel cywilizacyjny wyznaczyli sobie obowiązek systematycznej i konsekwentnej ekspansji na Wschód, pod pozorem krzewienia chrześcijaństwa i kultury. Autorka w swej rewelacyjnej pozycji bardzo uczciwie odniosła się względem problematyki zaprowadzania chrześcijaństwa. Przedstawiła niemiecką hipokryzję, wzorowaną na ekspansywnej polityce Karola Wielkiego, która polegała na anektowaniu nowych terenów i eksterminacji miejscowej ludności pod pozorem szerzenia chrześcijaństwa. Z drugiej strony w książce przybliżona została działalność Ottona z Bambergu, Bernarda Hiszpana, czy Brunona z Kwerfurtu, a także Apostołów Słowian, mowa o Cyrylu i Metodym, którzy dokonywali nawróceń w odwołaniu do swych dobrych intencji, z miłością i w odniesieniu do autorytetu władcy. Dość interesująco został przedstawiony wątek utożsamienia się ludności z instytucją państwa, co w pracy zaprezentowano na przykładzie oporu, jaki Polacy zwycięsko stawili wyprawie cesarza Henryka V z 1109 r., za sprawą Bolesława Krzywoustego. Autorka w treści swej książki czyni delikatne rozważania, które dotyczą ewentualności stworzenia jednolitego państwa Zachodnich Słowian. Czy realizacji tego rodzaju projekty mieliby szansę podołać np. Bolesław Chrobry, Niklot, Krut, a zwłaszcza Bolesław Krzywousty? Jedynie zjednoczeni Słowianie, wedle sugestii autorki, mogli stawić czoła permanentnej niemieckiej nawale. Utwór literacki ewidentnie nawiązuje do realiów XX w. i doświadczeń II wojny światowej, które zostały ujęte jako kontynuacja decyzji podjętych milenium wcześniej. Równolegle książkę możemy odebrać jako ostrzeżenie przed powracającym zagrożeniem niemieckiego rewizjonizmu, który pomimo licznych zwycięstw Słowian nad Niemcami odradza się niczym Feniks z popiołów. Za tytułową „Troję” zaalpejskiej Europy, wedle relacji autorki, uchodzić może Arkona na Wyspie Rugii, której likwidacja za sprawą władcy duńskiego Waldemara I Wielkiego w 1168 r., symbolicznie zakończyła opór Słowian Połabskich i zapoczątkowała bezpośrednią niemiecką ekspansję na Polskę. Pomorze Zachodnie wg przekazu wynikłego z książki stało się pierwszą ofiarą zaborczości sąsiadów zza Odry. W założeniu pozycja powstała jako utwór poruszający kwestię zasadności przynależności do Polski Pomorza Zachodniego. Dzieło zostało rewelacyjnie napisane z przesłaniem, treść klarownie wyraża intencje autorki i winno być powszechnie znane.