Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Główna oś tego eseju oscyluje wokół wieloletniej debaty, czy planowanie skomplikowanej struktury produkcyjno-dystrybucyjnej, bez udziału rynku, jest w ogóle możliwe (od strony koordynacyjnej, organizacyjnej, obliczeniowej, logistycznej i społecznej). Tymczasem większość obecnych dużych korporacji udowadnia, że takie planowanie jest realne już teraz, z dokładnością i z responsywnością w czasie rzeczywistym, oraz na skalę, która wcześniej (przed komputeryzacją) powszechnie uznawana była za utopijną. W książce o tej tematyce nie mogło również zabraknąć historii prób planowania ekonomii w Związku Radzieckim, oraz prób wdrożenia sieci informatycznej do monitorowania i zarządzania gospodarką w Chile (na początku lat 70.). Autorzy bardzo zręcznie uchwycili temat wyważonej decentralizacji systemu organizacyjnego jako reduktora nadmiernego przeciążenia informacjami z mikrozarządzania, w całościowym planowaniu strategicznym. Detale lokalne mogą być powierzone samoregulującym się procesom automatycznym, lub też mogą zależeć od decyzji lokalnych pracowników, w rozsądnych granicach proporcji (nawet kosztem niewielkich, dopuszczalnie marginalnych dezorganizacji chwilowych). Jeżeli jest mowa o nieautorytarnej koordynacji pracy, to oczywiście nie może zabraknąć możliwości natychmiastowej i otwartej konsultacji z dowolnym węzłem komunikacyjnym na planecie, przy zapewnieniu jawności oraz pełnego dostępu do danych o aktualnym stanie poszczególnych elementów. Szkoda, że autorzy nie spróbowali konkretniej zasugerować, przykładowo, w jaki sposób ludzkość mogłaby wyjść z kryzysu klimatyczno-ekologicznego, z komputerowo wspomaganym planowaniem ekonomii globalnej. W książce wymieniono jedynie pokrótce kilka luźnych, ogólnych i najbardziej znanych pomysłów w kwestii ekologii. Nie poruszono też relacji planowania gospodarki w stosunku do zjawiska przeludnienia planety i logicznych konsekwencji tej tragedii. Moim zdaniem, nawet gdyby ludzkość wypracowała globalny socjalizm demokratyczny, to i tak w warunkach przeludnienia (najprawdopodobniej) prędko pojawiłaby się reakcyjna i agresywna konkurencja o malejące zasoby (początkowo na rozmytych metodach demokratycznych). Autorzy nie wspomnieli też o aspekcie lingwistycznym. Myślę, że jeden, jasno zdefiniowany język komunikacji międzyludzkiej, w sferze publicznej na skalę planetarną, zwyczajnie bardzo ułatwiłby zorganizowaną pracę w znaczeniu kolektywnym, bezfrakcyjnym i międzynarodowym, niezależnie od stopnia technologicznego wspomagania matematyczno-komputerowych kalkulacji ekonomicznych. Mimo wszystko, to opracowanie to kawał solidnej roboty, do zrozumienia nawet dla nie-akademików.