Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Halina Walentowicz to tłumaczka i największa polska specjalistka od filozofii Maxa Horkheimera. "Tęsknota za lepszym" stanowi największą i najbardziej pogłębioną monografię frankfurckiego myśliciela, jaką możemy dostać w Polsce. To podróż przez wszystkie fazy rozwoju filozofa: od wczesnego, materialistycznego okresu, przez sformułowanie programu teorii krytycznej, następnie przez fazę krytyki oświecenia i instrumentalizacji rozumu, aż po "późnego", powojennego i coraz bardziej dystansującego się od Marksa Horkheimera, który zaczął przechodzić na pozycje liberalne, a miejscami wręcz konserwatywne i religijne. Jednak przez całe życie myśl filozofa oscylowała niezmiennie wokół dialektycznego sprzężenia: krytyki stanu obecnego i tęsknoty za tym, co całkiem inne. Stąd tytuł książki Haliny Walentowicz. Wykład prowadzony jest jasno i czytelnie. Oczywiście na tyle, na ile pozwala obiektywna trudność przedmiotu. Horkheimer w końcu uchodzi za niełatwego myśliciela. Poszczególne fragmentu nie są "samotnymi wyspami": Halina Walentowicz stara się łączyć różne okresy i wątki, żeby czytelnik uzyskał jak najpełniejszy i spójny obraz. Mimo przejrzystości stylu, książka ta nadal pozostaje pozycją akademicką, która wymaga jakiejś podstawowej znajomości filozofii. Niemniej może służyć jako świetny przewodnik dla osób, które chciałby sięgnąć po dzieła samego Horkheimera – twórcy teorii krytycznej Szkoły Frankfurckiej. Pozycja ta ma jednak pewien minus. Zabrakło w niej zarówno miejsca na krytykę filozofii Horkheimera, jak też na ewentualną obronę wysuwanych wobec niego zarzutów, choćby tych pochodzących od Habermasa, Kołakowskiego czy Herberta Schnadelbacha. "Tęsknota za lepszym" pozostaje aż i jednocześnie tylko świetnym, "suchym" przedstawieniem myśli Horkheimera, po które każdy zainteresowany filozofią Szkoły Frankfurckiej powinien obowiązkowo sięgnąć.