Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Jestem fanką rosyjskie literatury i kultury, z zainteresowaniem również przyglądam się wydawnictwom opowiadającym o Rosjanach, rosyjskim duchu, jak i szeroko pojętym kręgom Wschodu. Książka Marcina Dąbrowskiego siłą rzeczy przykuła moją uwagę, gdyż opowiada o losach rosyjskiej rodziny w XX wieku – poczynając od I wojny światowej i rewolucji bolszewickiej, po czasy demokratycznych przemian w Związku Radzieckim. Do tego ten tajemniczy tytuł, którego znaczenie udało odkryć się podczas czytania. Historia Sierioży Szuwołowa zaczyna się, gdy jako młody chłopak wyjeżdża do miejscowości Głubokoje, gdzie, zgodnie ze zdobytymi w domu dziecka kwalifikacjami stolarza i cieśli, zatrudnia się w tartaku. Poznaje tam ludzi, z którymi przyjdzie mu dzielić trudy codzienności i poznawać losy, które sprowadziły ich w te nieprzyjazne miejsca. Zaprzyjaźnia się bliżej ze współlokatorem oraz komendantem lokalnej policji, z którymi dzieli zarówno trudy, jak i przyjemności życia. Jego życie układa się pomyślnie, udaje mu się wyjechać na studia, gdzie poznaje Marinę, bierze z nią ślub i wkrótce rodzi się ich syn. Wtedy nagle wszystko zaczyna się rozsypywać – aparat państwowy w swej niszczycielskiej sile upomina się nawet o zwyczajnego inżyniera, nikomu niczego niewinnego i każe mu bez powodu zmienić miejsce zamieszkania i pracę. Potem wybucha wojna rosyjsko-fińska, a Sierioża, jako człowiek mądry, znający języki, zostaje zwerbowany do pracy wywiadowczej w wojsku i musi opuścić rodzinę. Wkrótce dostaje pierwsze zadanie – odebranie mikrofilmów w Finlandii i od razu pakuje się w kłopoty z policją, budząc jej podejrzenia. Z wojny jednakże wychodzi bez szwanku i osiedla się w Moskwie, dokąd sprowadza dawno niewidzianą żonę i syna. Kilka chwil szczęścia i spokoju zostaje jednak przerwane przez inwazję niemiecką i konieczność walki z najeźdźcą, okupiona jednak nie chwałą i wdzięcznością, ale więzieniem, oskarżeniami o zdradę, nieludzkim traktowaniem w niewoli we własnym kraju. Dopiero ostateczna polityczna odwilż i rządy Gorbaczowa przynoszą bohaterowi możliwość spokojnego życia z kochającą rodziną. Przez życie Szuwołowa przewija się również plejada postaci naznaczonych czasami, w których przyszło im żyć – życiorysów złamanych przez terror sowiecki oraz tych, którzy na tym terrorze wypłynęli, również takich, którzy pomimo okrutnych czasów starają się przetrwać, nie narazić na szwank swojego życia i dobra swoich bliskich. Jego znajomi i przyjaciele radzą sobie, jak mogą, jak im pozwalają na to sytuacja polityczna kraju i własny spryt, sumienie i zaradność. W powieści możemy odnaleźć wiele analiz rosyjskości, sytuacji politycznej w kraju, ale także sąsiednich narodów. Bohaterowie wypowiadają się o słuszności decyzji podejmowanych przez władze, komentują rzeczywistość, w której przyszło im żyć. Książką jestem jednakże zawiedziona. Napisana została bez polotu, bez entuzjazmu, bez emocji. Przedstawione historie ludzi są płytkie, nieciekawe, niczym nie zaskakują. Mam wrażenie, że wszystko już kiedyś zostało opowiedziane, brakuje mi w tych historiach tego sławnego ducha rosyjskości, który widocznie jest udziałem jedynie rodzimych pisarzy. Brakuje emocji – język Dąbrowskiego jest beznamiętny, pozbawiony życia. Zdania są krótkie, pozbawione charakteru. Dialogi ani trochę nie kojarzą się z autentycznością, znów wyzbyte z życia i wiarygodności. Dlatego książkę czyta się ze znużeniem, brnąc przez kolejne strony w oczekiwaniu przyspieszenia akcji albo jakiegoś zwrotu, który sprawi, że poczujemy się zaskoczeni jako czytelnicy. Niestety, na próżno. Podsumowując, „Wenaja” to powieść poprawna, jednak bez pazura. Czas z nią spędzony uważam za stracony.