Jacek Kołtan

Opierając się tylko na tytule ("...u bram", a więc mowa o kontrrewolucji, która dopiero jest przed nami lub ledwie się rozpoczęła) oraz dacie pierwszego wydania (kwiecień 2021),spodziewałem się raczej książki o pewnym zmęczeniu nurtem konserwatywno-narodowym; zwłaszcza mając na uwadze, iż uciążliwość ograniczeń pandemicznych oraz masowe protesty ws. aborcji spowodowały, że od jakiegoś czasu poparcie dla Zjednoczonej Prawicy oscyluje bliżej 30 niż 40%, a w dodatku z badań wynika istotna zmiana preferencji politycznych młodzieży w kierunku lewicowym. W rzeczywistości jest inaczej, ponieważ "Kontrrewolucję u bram" należy zaklasyfikować jako podsumowanie czynników, które wyniosły do władzy PiS z przystawkami. Na inne potraktowanie tej pozycji nie pozwala niemalże zupełny brak odniesienia się do pandemii czy protestów aborcyjnych (inna sprawa, że wydarzenia te mogą stanowić wyłącznie chwilową abberację, po której nastąpi powrót do narracji prawej strony). Zresztą każdy z artykułów składających się na książkę nieco "trąci myszką", ponieważ zostały one napisane w latach 2017, 2018 czy 2019 i czasami aż się prosiło o jakąś aktualizację wobec zmieniającej się rzeczywistości. Dobrze, a co się składa na opiniowaną książkę? "Kontrrewolucja u bram" to głos świata akademickiego w postaci ok. 10 artykułów, próbujący zrozumieć Polskę - zwłaszcza po 2015 r. Czy to wyszło? Trochę tak, a trochę nie. Na korzyść pozytywnej odpowiedzi przemawia wieloaspektowa próba wyszukania przyczyn zwycięskiej passy PiS-u czy w mniejszym stopniu Konfederacji. Jeżeli chodzi o wady, to w pewnym stopniu rzuca się w oczy brak odniesienia do późniejszych lat niż 2015-2019. Osobiście mam też pewien problem z opisem świata prezentowanym przez socjologów, politologów, historyków czy filozofów. Nie chcę przez to powiedzieć, że nie potrafią tego zrobić, ale czasami ich hipotezy są tak mało podatne na jakąkolwiek weryfikację, że trudno wskazać, czy mają one sens. Może taka ekonomia nie jest wiele lepsza na tym polu, ale przynajmniej pozwala precyzyjniej określić, czy przyjęte polityki gospodarcze przyniosły zamierzony skutek (mierzony poziomem PKB, inwestycji, eksportu, nakładów na badania i rozwój etc.). Słowem jeszcze o języku. Jako że książka stanowi zbiór artykułów ludzi nauki, to oczywiście poziom trudności jest różny. Niektóre artykuły lub ich części są napisane dosyć hermetycznym językiem, a inne znowu czyta się naprawdę swobodnie.