Czy Szekspir ukradł pomysł na „Cymbelina” od innego autora?

LubimyCzytać LubimyCzytać
25.04.2022

Okazuje się, że twórczość Williama Szekspira badają nie tylko krytycy literaccy czy historycy literatury, ale i dziennikarze śledczy. Jeden z nich, Michael Blanding, przedstawił dowody sugerujące, że najsłynniejszy dramaturg wszechczasów zaczerpnął pomysł zarówno na kreację samych bohaterów, jak i przebieg akcji w „Cymbelinie” od innego autora. Nie wszyscy eksperci są jednak skłonni przyznać Blandingowi rację.

Czy Szekspir ukradł pomysł na „Cymbelina” od innego autora? PxHere

Dziennikarz już wcześniej zajmował się powiązaniem dzieł Szekspira z utworami innych pisarzy. A, dokładniej: z utworami jednego pisarza, sir Thomasa Northa, który – podobnie jak autor „Hamleta” – żył w czasach elżbietańskich, był dworzaninem. W 2021 roku ukazała się nawet w języku angielskim książka Blandinga pt. „North by Shakespeare”, poświęcona wyłącznie literackim powiązaniom między tymi twórcami.

Mężczyzna nie zakończył jednak swoich prac na jednej publikacji i kontynuuje zbieranie materiałów. W Houghton Library na Uniwersytecie Harvarda natrafił na „Kronikę” Richarda Fabyana z 1533 roku. To kompendium historii Wielkiej Brytanii i Francji od czasów rzymskich do panowania Henryka VII. Co ma jednak wspólnego z Northem i Szekspirem? Książka (prawdopodobnie) należała do Thomasa Northa, który naniósł na jej marginesach wiele odręcznych notatek. Część z nich dotyczyła fabuły „Cymbelina”. Blanding zaznacza, że notatki te nie mogły być oparte na sztuce Szekspira, ponieważ powstały przed jej opublikowaniem, jego zdaniem nie jest więc zasadne przypuszczenie, że to North sugerował się Szekspirem. Jak dodaje dziennikarz:

To rewolucyjne odkrycie, które trudno zinterpretować inaczej niż w ten sposób, że North wykorzystał książkę do napisania notatek do własnej sztuki, którą potem zaadaptował Szekspir.

Blanding zaznacza, że zapiski w Northa w niektórych miejscach „zgadzają się punkt po punkcie z tym, co napisał później słynny dramaturg”. Jako przykłady dziennikarz podaje opisy ponawianych przez Juliusza Cezara prób inwazji na Brytanię i wykazują „obsesyjne skupianie się” na temacie hołdów oddawanych Rzymowi przez brytyjskich władców. Ponadto i Szekspir, i North koncentrują akcję wokół synów Cymbelina, Gwideriuszu i Arwiragusie. Obaj opisują również strategię, w której bohater przebiera się, by móc pokonać wroga.

Zapiski Thomasa Northa zostały również przeanalizowane przez niezależnego eksperta, Dennisa McCarthy’ego, który od 2005 roku używa specjalnego oprogramowania do badania plagiatów. Wcześniej sprawdzał on m.in. powiązania pomiędzy „Hamletem” a innymi notatkami i dziełami Northa. McCarthy współpracował tym razem z emerytowaną profesor June Schlueter z Lafayette College w Pensylwanii. Jak zaznaczył po przeanalizowaniu notatek w „Kronice”:

Moim zdaniem North po prostu tworzył zapiski związane z historycznymi wydarzeniami, które potem mogłyby mu się przydać w pracy nad sztuką teatralną, ponieważ wszystkie opierają się na jednym motywie – rywalizacji między Brytanią a Rzymem. Zapiski te zdecydowanie sugerują też, że geniuszem twórczym stojącym w rzeczywistości za „Cymbelinem” był właśnie on, a nie Szekspir. Spośród 53 dodanych przez niego komentarzy ponad połowa odnosi się do postaci i wydarzeń opisanych w dziele Szekspira, a prawie wszystkie pozostałe są z nim powiązane tematycznie lub mają dla niego znaczenie merytoryczne.

Jako przykład McCarthy podaje błędną pisownię „Cassibullan” zamiast „Cassibellan”. W „Pierwszym folio” Szekspira wydanym w 1623 roku pojawia się właśnie taki błąd. Próżno go szukać w jakichkolwiek innych zapisach z tamtych czasów. Poza notatkami Northa – on jako jedyny (wcześniej) również zapisał to słowo niepoprawnie.

Nie wszyscy się jednak z powyższymi tezami zgadzają. Neguje je m.in. Michael Dobson, dyrektor Instytutu Szekspira w Stratford-upon-Avon, który nazywa odkrycie Northa „znaczącym”, jednak dodaje, że nie ma jakichkolwiek dowodów na to, że Szekspir mógł wiedzieć o adnotacjach Northa i o mającej powstać sztuce, która ostatecznie nigdy nie została opublikowana. Dobson zaznaczył również, że „Pierwsze folio” zawiera wiele innych błędów i nie spisywał go sam Szekspir – zostało wydane przez jego przyjaciół kilka lat po jego śmierci. Podobnego zdania jest literaturoznawca Richard Dutton z University of Iowa, który nazywa odkrycie dziennikarza śledczego „intrygującym”, ale jego zdaniem to, że Szekspir mógłby wiedzieć o istnieniu notatek Northa, jest „nieprawdopodobne”.

Źródło: „The Guardian”

[as]


komentarze [3]

Sortuj:
Niezalogowany
Aby napisać wiadomość zaloguj się
Yahol 25.04.2022 18:52
Czytelnik

Z Szekspirem jest ten sam problem co z yeti. Wszyscy o nim słyszeli, ale czy naprawdę istnieje?

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
JoaSia 26.04.2022 09:01
Czytelniczka

Jako anglistka - tak on istniał XD

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Niezalogowany
Aby napisać wiadomość zaloguj się
LubimyCzytać 25.04.2022 17:00
Administrator

Zapraszamy do dyskusji.

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post