Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Blake Snyder to nieżyjący już scenarzysta, który swojego czasu odnosił gigantyczne sukcesy w Hollywood. Jego scenariusze sprzedawały się za miliony a wśród klientów był m.in. Steven Spielberg. Ale chyba największym jego osiągnięciem, było zainicjowanie multiwersum publikacji o tym, jak pisać scenariusze do filmów, powieści i inne teksty. Okładka twierdzi wręcz, że „Uratuj kotka!” to ostatni poradnik scenopisarski jaki przeczytam w życiu.

I coś w tym szczerze mówiąc jest, bo żaden z do tej pory przeczytanych przeze mnie poradników, nie był dla mnie tak jasny jak książka Snydera. W dosłownie kilku rozdziałach zarysował on standardową (i sprzedającą się) strukturę dramaturgiczną niemal każdego popularnego filmu. Jakby tego było mało, podzielił całą twórczość filmową na kilkanaście archetypów o określonych cechach, które sprawdzą się w kolejnych historiach i na czynniki anatomiczne rozłożyć konstrukcję bohatera. Rzeczywiście, jak tak na to spojrzeć, schemat Snydera ma prawo zadziałać i to nie tylko w filmie, ale też przede wszystkim w scenariuszach do gier.

Mnie natomiast najbardziej zachwyciły tricki w stylu tytułowego „uratuj kotka”, które - ze względu na to że wynikają z długoletniego doświadczenia autora - byłyby niezwykle trudne do wyekstrahowania we własnym zakresie. Dla mnie te life-hacki i tips&tricks, rozbijają bank, uczą mnie bowiem jak prostymi jak konstrukcja cepa, niezbyt wyszukanymi metodami, manipulować odbiorcą i jego stosunkiem emocjonalnym do utworu. W dobrym tego słowa znaczeniu, oczywiście, chodzi bowiem o wykorzystanie naturalnych mechanizmów psychologicznych, które odbiorcy sami lubią w działaniu. Można rzec, że w ten sposób zwyczajnie chcemy być manipulowani przez dzieła kultury.

Co do jednego się książka myli - otóż na pewno nie będzie to ostatni poradnik scenopisarski jaki czytam, bo zaraz po zakończeniu „Uratuj kotka!” zamówiłam sobie „Save the cat! Write a novel” i „Save the cat! Writer a young adult novel” Jessicki Brody, choć nie mam przekonania, że ich potrzebuję, skoro w przeważającej części duplikują one zawartość snyderowską. Ale co mi tam, tak świetnie się to czyta, że z przyjemnością przeżyję to jeszcze raz. I tylko mała wątpliwość kiełkuje we mnie, czy przypadkiem schemat nie sprawi, że wszyscy scenarzyści wszystko pisać będą trochę na jedną modłę.

Blake Snyder to nieżyjący już scenarzysta, który swojego czasu odnosił gigantyczne sukcesy w Hollywood. Jego scenariusze sprzedawały się za miliony a wśród klientów był m.in. Steven Spielberg. Ale chyba największym jego osiągnięciem, było zainicjowanie multiwersum publikacji o tym, jak pisać scenariusze do filmów, powieści i inne teksty. Okładka twierdzi wręcz, że „Uratuj...

Raz na kilka lat, kiedy czuję że zdrewniałam, a muszę popracować nad scenariuszem, LARPem albo innym tekstem, sięgam na rozbudzenie po książkę z gatunku „poradników pisarskich”. Poprzednim razem była to książka Stephena Kinga, autora dziesiątek ultrapopularnych i ekranizowanych powieści, ale nie jest tajemnicą, że jego poradnik nie przypadł mi do gustu. Tym razem sięgnęłam po opracowanie nieznanej mi autorki zaledwie kilku książeczek dla dzieci, filologa i doktora nauk humanistycznych. W podejmowanym przez „Magię słów” zakresie, Stephen King może się schować.

To jest po prostu wspaniale napisana i pełna przekonujących przykładów opowieść o tym, jak używać języka nie tylko po to, żeby wydobyć z niego artyzm, ale też komunikować się tak jasno jak nigdy wcześniej. Kogoś, kto szuka kompleksowego opracowania o tym, jak budować szkielet dramatyczny opowieści, konstruować bohaterów, sceny czy suspens, książka z pewnością rozczaruje, ale jeśli w języku szukamy najlepszych i najbardziej efektownych środków wyrazu, nie znam lepszego poradnika.

Trzeba też uczciwie przyznać, że autorka korzysta nie tylko ze swoich własnych spostrzeżeń, lecz sięga po lekcje jakie w swojej literaturze serwują nam Ian Fleming, Ernest Hemingway, bracia Grimm czy Agatha Christie, w imię tego, że nie trzeba być poczytnym pisarzem, żeby napisać skuteczny poradnik pisarski. Wystarczy dogłębnie przeanalizować najlepsze przykłady i et voilà, mamy to!

Najwięcej nieznanych mi wcześniej porad i sugestii, znalazłam w rozdziałach poświęconych cliffhangerom, strzelbie Czechowa i plot-twistom, ale zagadnienia te są chyba jedynymi, dotyczącymi zagadnień konstrukcyjnych, jakie w „Magii słów” znajdziemy. Pozostałe rozdziały dotykają tematyki pierwszych zdań, słów-śmieci, tempa narracji, czy dialogów, czyli wszystkiego tego, co można ze szczegółami wynieść ze studiów językoznawczych, ale niekoniecznie nauczyć się gdziekolwiek indziej. I dlatego właśnie książka ta jest początkującym pisarzom zwyczajnie potrzebna.

Raz na kilka lat, kiedy czuję że zdrewniałam, a muszę popracować nad scenariuszem, LARPem albo innym tekstem, sięgam na rozbudzenie po książkę z gatunku „poradników pisarskich”. Poprzednim razem była to książka Stephena Kinga, autora dziesiątek ultrapopularnych i ekranizowanych powieści, ale nie jest tajemnicą, że jego poradnik nie przypadł mi do gustu. Tym razem sięgnęłam...

Na „Bogobójczynię” skusiłam się głównie przez piękną okładkę, w której pobrzmiewały echa dzikich, leśnych mitów. Wprawdzie z fantasy mam coraz bardziej pod górkę, gdyż przeważnie nie mogę w nim odnaleźć tego, co mnie w tym gatunku niegdyś najbardziej fascynowało, z dużą ciekawością sięgam po nowe opowieści, z nadzieją, że prędzej czy później ktoś przecież musi napisać coś co różni się od papki, która tak mnie zniechęca.

I chyba się udało, bo debiutancka powieść Hannah Kaner ma w sobie tak wiele uroku, że w głębi duszy przez chwilę poczułam ten blast-from-the-past, który towarzyszył mi, gdy jako dziewczynka odkrywałam na przykład serię „Dragonlance”. Przytaczam tę serię z resztą nie przez przypadek, ma bowiem z „Bogobójczynią” pewien punkt styku. Obie opowiadają historię, która kręci się dookoła bogów, a ja uwielbiam ten wątek w literaturze, że tylko o „Amerykańskich bogach” Gaimana, czy „Mieście, którym się staliśmy” Jemsin, wspomnę.

Powieść Kaner sprawia wrażenie bardzo lekkiej, nieco naiwnej i raczej przytulnej fantastyki, takiej w której bohaterowie są dobrzy, przeciwnicy źli i wszystko wydaje się czarno-białe. A jednak, pomimo iż fabuła pierwszego tomu (książka ma mieć kontynuację) nie ciągnie w tym kierunku, mam wrażenie, że gdzieś pod skórą tej książki pulsuje dużo potencjalnego mroku, który w przyszłości powinien być wykorzystany. Obłąkani, zdziczali bogowie, klątwy siłą nakładane niczym tatuaż na ludzkie ciało i śmiertelnie niebezpieczne stworzenia, których intencji nie sposób przewidzieć - choć w „Bogobójczyni” wątki te jeszcze nie są na pierwszym planie, świat stworzony przez Kaner jest na swój sposób fascynujący. I może, choć nie musi, w przyszłości pogrążyć się w gęstych ciemnościach.

Z zaskoczeniem więc odkrywam, że bawiłam się doskonale i czekam na kolejny tom. Choć rozwiązanie zastosowanego na końcu cliffhangera jest łatwe do przewidzenia, nie mam żadnych problemów z tym, że opowieść jest przewidywalna a plot-twisty niewystarczająco zaskakujące. Nie mam wobec niej wygórowanych oczekiwań, wystarczy mi to, że nie ma zastojów, protagoniści są bardzo ładnie i czytelnie zbudowani a relacje między nimi ekscytujące. Największym atutem jest tu jednak uniwersum, intrygująca i pozostająca póki co bez odpowiedzi, historia kilkudziesięciu ostatnich lat, kiedy to wydarzyła się tajemnicza wojna. Stopniowe odtwarzanie tych sekretów daje bardzo wiele przyjemności!

Na „Bogobójczynię” skusiłam się głównie przez piękną okładkę, w której pobrzmiewały echa dzikich, leśnych mitów. Wprawdzie z fantasy mam coraz bardziej pod górkę, gdyż przeważnie nie mogę w nim odnaleźć tego, co mnie w tym gatunku niegdyś najbardziej fascynowało, z dużą ciekawością sięgam po nowe opowieści, z nadzieją, że prędzej czy później ktoś przecież musi napisać coś...