W „Sznurówkach” świat zostaje sprowadzony do rodziny – bohaterowie nie potrafią się od niej za żadną cenę uwolnić, ani w sensie fizycznym (bo wracają do wspólnego domu za każdym razem, nawet wtedy, gdy wydaje się to najbardziej nieprawdopodobne), ani w psychologicznym, bo każdą swoją decyzję, ba, każde swoje działanie rozpatrują w kontekście połączonej więzami krwi czwórki. Sprawę wybitnie utrudnia to, że wszyscy czują się w tej rodzinie nieszczęśliwi: córka mówi o tym otwarcie, ojciec gotów jest przyznać to tylko przed sobą, a despotyczna matka i przykładny syn swojego bólu nie nazywają, choć jest on dla wszystkich oczywisty.

Zdarzają się w tej powieści fragmenty świetne: wątek tytułowych sznurówek podniesionych do przedmiotu definiującego tożsamość udowadnia, że Starnone potrafi zaskoczyć, podobnie jak zamieszanie związane z...imieniem kota. Niestety, takich niespodziewanych, intrygujących elementów jest w książce niewiele. W swojej istocie „Sznurówki” są opisem klasycznego kryzysu małżeńskiego: zarówno jego powody (znudzony mąż dochodzi do wniosku, że ożenił się zbyt wcześnie i wyrusza na poszukiwanie wrażeń, podczas którego się zakochuje), jak i skutki (depresja żony, destrukcyjny wpływ na dzieci, w końcu rozkład życia rodzinnego) można bez trudu przewidzieć. Nie ma, oczywiście, nic złego w fabułach kameralnych, rozgrywających się między czterema ścianami i pomiędzy kilkoma bohaterami – problem w tym, że u Starnone wszystko to jest banalne. Pisarz próbuje się ratować, ale raczej nieporadnie: pokazanie sytuacji z perspektywy trzech zaangażowanych stron (żona-mąż-dzieci) wypada poprawnie, lecz stanowi chwyt wyświechtany i wyeksploatowany; nieco ciekawsza okazuje się intelektualna kompromitacja ojca, który próbuje tłumaczyć swój egoizm duchem czasów i rozwojem cywilizacyjnym.

„Sznurówki” nie są złą powieścią, ale zdecydowanie zbyt często ocierają się o banał. Gdyby chcieć wyabstrahować z nich treść rzeczywiście świeżą i interesującą, to materiału starczyłoby pewnie na długie opowiadanie. I choć książka nie jest długa, to współczesna literatura obyczajowa opisująca życie rodzinne jest tak bogata, że czas potrzebny na tę lekturę można zainwestować zdecydowanie lepiej.

Bartosz Szczyżański