Ronald Lazenby to znakomity amerykański reportażysta, felietonista i dziennikarz, a także wychowawca kolejnych pokoleń amerykańskich żurnalistów, bo od lat 80. prowadzi zajęcia na uczelniach, gdzie przekazuje tajniki swojego fachu. Jego podejście jest oryginalne przynajmniej z kilku powodów.

Po pierwsze i najważniejsze, Lazenby pisze książkę z dość odległej perspektywy czasowej. Pracował nad nią w latach 2010-2013, czyli wydał ją w dziesięć lat po ostatnim meczu Jordana w NBA. To wystarczający czas, by ocenić jego dokonania sportowe i boiskowe dziedzictwo, jakie po sobie zostawił. Tymczasem większość biografii gwiazd sportu pisana jest jeszcze w trakcie kariery lub tuż po jej zakończeniu. Ostatnio mamy wysyp książek na temat Leo Messiego, Cristiano Ronaldo, Wayne'a Rooneya czy LeBrona Jamesa. Żaden z tych panów nie powiedział ostatniego słowa i sporo jeszcze czasu upłynie, nim będziemy mogli oceniać ich kariery. Nie wspominając już o biografiach nastoletnich gwiazdek popu.

Po drugie - Lazenby stara się pokazać Jordana z wielu punktów widzenia i sięga niezwykle głęboko. Ta biografia to 630 stron (w polskim wydaniu) pełnych wypowiedzi osób, które miały bliższy lub dalszy kontakt z Michaelem: rodziny, kolegów z boiska, rywali, trenerów, managerów, agentów, partnerów biznesowych, a także samego Jordana. Niektóre to publiczne wypowiedzi, dostępne dla wszystkich, ale niektóre to wywiady specjalnie na potrzeby tej książki.

Lazenby, w przeciwieństwie do większości innych autorów, nie zaczyna swojej narracji o Jordanie w Chicago czy na Uniwersytecie Północnej Karoliny. Nie cofa się nawet do czasów licealnych, gdy Jordan zaczął grać w koszykówkę. On sięga jeszcze głębiej, do XIX w. i pradziadka Michaela. Pokazuje, jak rodzinne dzieje potomków niewolników z południa Stanów Zjednoczonych wpłynęły na życie, charakter i karierę Jordana.

Wiele innych biografii tego koszykarza skręca w stronę paszkwilu lub hagiografii. W przypadku tego złożonego człowieka o to nietrudno. Jordan był genialnym koszykarzem, ale trudnym człowiekiem. Lazenby stara się to zrównoważyć. Z szacunkiem, a momentami wręcz entuzjazmem opisuje kolejne sukcesy boiskowe Jordana, jego niezwykłą wolę walki, poświęcenie i etykę pracy. Dość dokładnie pochyla się nad jego współpracą z Nike, która dała mu ogromne pieniądze, a producenta odzieży sportowej ustawiła na pozycji lidera branży. Jednocześnie nie pomija ciemnych stron jego życia. Sporo miejsca poświęca problemom Jordana w kontaktach społecznych, jego wybuchowemu i niełatwemu charakterowi, problemom z hazardem czy ciemnym epizodom z jego życia rodzinnego, zarówno w dzieciństwie, jak i później. O wielu tych sprawach czytałem po raz pierwszy, choć gdy dorastałem, Jordan był moim idolem i pochłaniałem wszystko, co znalazłem na jego temat.

O tłumaczenie jak zwykle w przypadku koszykarskich książek wydawnictwa SQN zadbał Michał Rutkowski, autor bloga Supergigant, a kiedyś felietonów o NBA „Fruwając pod koszem” w Gazecie Sport. Widać, że pasjonuje go ten temat, bo tłumaczenie przygotowane jest ze znawstwem. Wyłapał nawet kilka drobnych błędów faktograficznych popełnionych przez autora oraz podaje w przypisach garść informacji o losach Jordana między amerykańskim i polskim wydaniem książki.

Jeśli szukać jakichś wad, to przede wszystkim może nią być ogromna szczegółowość książki. Mnogość miejsc, nazwisk i powiązań sprawia, że nie nadaje się ona dla „początkującego”. Raczej to pozycja, dzięki której czytelnik już mający pojęcie o NBA i karierze Jordana może pogłębić swoją wiedzę na ten temat.

Niemniej jednak „Michael Jordan. Życie” to obowiązkowa pozycja dla wszystkich miłośników koszykówki, NBA, a zwłaszcza tych, którzy wychowali się na wielkiej dynastii Chicago Bulls lat 90.

Krzysztof Krzemień