Coraz częściej wspomnienia bohatera z dalekiej przeszłości przenikają codzienność, tworząc z powieści zwarty amalgamat rozmyślań, których leitmotivem jest śmierć. Chora synowa Paula, siła i odwaga z jaką przeciwstawia się nadchodzącej śmierci, przypominają mu dawnego przyjaciela Stefana. Poznali się podczas wojny, Stefan - odważny, pełen wigoru i nieskazitelnym morale - był dla bohatera życiowym autorytetem. Przyjaciół rozdzieliła wojna, aktywny udział Stefana w Ruchu Oporu, ostatecznie jego tajemnicza śmierć. Śmierć na tyle bolesna, że bohater po latach podejmuje się jej wyjaśnienia.

Kluczem do rozwikłania zagadki okazuje się Shadow, oficer SS rosyjskiego pochodzenia, znany z wyjątkowej bezwzględności. Spotkanie po latach ze skazanym i uwięzionym oprawcą, pozwala bohaterowi powieści nie tylko uzyskać odpowiedź o okolicznościach śmierci przyjaciela. Jest także okazją do snucia refleksji o złożonej naturze człowieka. O pokładach okrucieństwa jakie drzemią w człowieku i o ogromnej wytrwałości w jaką jest uposażony. O sile witalnej , która napędza nasze działania i nienawiści, równie silnej, która wszystko niweczy. Dla narratora Stefan i Shadow to nie tylko znajomi z dawnych lat, to także antynomiczne personifikacje skrajnie odmiennych charakterów. Wspominając ich, próbuje nazwać łączące ich relacje. Zafascynowany idealizmem i energią Stefana, spostrzega jak łatwo przedmiotem fascynacji może stać się zło, reprezentowane przez Shadowa.

Bliskość śmierci, z którą bohater styka się na wydziale onkologicznym, inicjuje nie tylko częste powroty do przeszłości, ale także rozmyślania o śmierci i starości we współczesnym świecie. Zaniechanie rytuałów w sekularyzowanym świecie sprawia, że współczesny człowiek w obliczu końca jest bardziej samotny niż jego przodkowie. Z przemyśleń narratora wyłania się konkluzja życia opartego na działaniu krańcowych sił, wzajemnie się odpychających i przyciągających zarazem – dobro i zło, aktywność i agonia, miłość i śmierć.

Powieść Bauchau to opowieść amorficzna, przesycony osobistymi doświadczeniami, autobiograficznymi wątkami, w której rzeczywistość miesza się z przeszłością. Czytelnik podąża za skojarzeniem, nagłą impresją, nierzadko poetyckim wyznaniem. Niemożność ujęcia w słowa istoty życia bynajmniej nie wzbudza podejrzeń co do warsztatu pisarza. Wszak to esencja frankofońskiej literatury.

Magdalena Czopek