Bohater Solstada z założenia wydał mi się antypatyczny. Bo ja znudzonych życiem panów w średnim wieku nie lubię. Nie trawię wręcz panów, którym z nudów poprzewracało się w głowie i odchodzą do kochanki pozostawiając żonę z dzieckiem tylko dla samego romansu. Bo nie o miłość tu chodziło:
„To romans go urzekł, romans go pochłonął, doszczętnie, tak, że z trudem łapał oddech, romans z Turdi Lammers, a nie miłość do niej. Pokusa związana z romansem. Gdzieś w głębi ducha Bjorn Hansen wiedział, że krótkotrwałe szczęście jest najbardziej godne pożądania na tej ziemi i takie szczęście przeżywał (…)”*

Rzeczony Bjorn przeprowadza się więc z Oslo do Kongsbergu, by tam żyć u boku Turid, swej fascynacji. Żyć, a właściwie bawić się w życie, życie to odgrywać. Wszystko bowiem co robi bohater Solstada, wszystkie jego zachowania są, przy całej swej wymuskanej i misternie skonstruowanej powierzchowności przerażająco pozbawione głębi. Sama forma, zero treści. Bjorn gra kiedy zasiada za biurkiem na swym stanowisku skarbnika, gra gdy daje Turid odczuć zazdrość, gra w relacjach z synem, gra również na deskach teatru, ale i tam jego gra jest nijaka, pozbawiona emocjonalnego zaangażowania i szczerości, wyzuta z entuzjazmu i energii. Nic więc dziwnego, że w końcu postanawia Bjorn podjąć grę z całym światem a koniec końców i z sobą samym. Przy pomocy ekscentrycznego doktora Schiotza, po upozorowanym wypadku samochodowym na Litwie, zasiada w wózku inwalidzkim ze swymi wyrachowanymi zamiarami i mroczną osobowością. Odtąd jego życie jest już nieustającą grą, która zapętla się wokół niego coraz bardziej, która każe mu balansować na granicy szaleństwa i toczy się w oparciu o pełen luk i niejasności scenariusz.

Z każdego akapitu prozy Solstada wyziera norweska melancholijność i porażająca dekadencja. Wiele się mówi również o nawiązaniach Solstada do Gombrowicza i ja to też powtórzę – czuć u Norwega gombrowiczowską formę, czuć gębę, widać teatralizację życia. Tylko ten styl… Styl Solstada jest ciężki, melancholijny i jednostajny jak norweski krajobraz. Autor skrupulatnie analizuje najmniejszy gest swoich bohaterów, przywiązuje ogromną wagę do ich najmniej znaczących zachowań bądź cech osobowości, że zdaje się zapominać o czytelniku; zdaje się wpadać w letarg, w najwyższe skupienie, pedantyczność w opisie błahego zdarzenia zapominając przy tym poruszyć fabułę, zadbać o jej bieg.

Marzena Molenda