W koncepcji prof. Krąpca metafizyka jest podstawową nauką
filozoficzną, od której wszystkie inne dyscypliny filozoficzne
są pochodne lub zależne (będąc w istocie metafizykami
szczegółowymi). Metafizyka ma za zadanie wyjaśnić w sposób
ostateczny zarówno byty jednostkowe (konkrety), jak i ogół
bytów przez wskazanie na tkwiący w nich czynnik konieczny,
dzięki któremu są bytem. Krąpca egzystencjalna koncepcja
bytu przez wyeksponowanie istnienia oraz podstawowego
złożenia bytu z istoty i istnienia - pozwala wyjaśnić ostatecznie
takie fakty metafizyczne, jak przygodność bytów
(niekonieczność istnienia), pluralizm bytowy, wzajemną
zależność, a także problem źródła istnienia. Akt istnienia
(esse) jest w tym ujęciu najgłębszym i najdoskonalszym aktem
bytu; bez aktu istnienia wszelka treść (essentia) pozostawałaby
jedynie czystą możliwością. Byt ujmowany w aspekcie istnienia
zapewnia realizm i obiektywność poznania oraz języka,
jakim posługuje się człowiek.

Byty złożone z istnienia i istoty jako podstawowych elementów zostają uwyraźniane przez wyodrębnianie powszechnych właściwości, tzw. transcendentaliów. Transcendentalia (określane skrótowymi nazwami: byt, rzecz, jedność, coś, prawda, dobro i piękno), będące
rezultatami odczytania koniecznych i zarazem powszechnych właściwości bytów, jako wyrażenia językowe są podstawowymi strukturami poznawczymi, w ramach których ujmuje się poznanie
konkretów i zarazem całej istniejącej rzeczywistości. Ze względu na analogiczny sposób bytowania rzeczy całe poznanie metafizykalne ma także charakter analogiczny. Ponadto porządek poznania metafizycznego (konstrukcja teorii bytu, pierwotność - wtórność tez,hierarchia określeń złożeń bytowych, aspektów ujęć itp.) jest wyznaczony uporządkowaniem wewnętrznych i zewnętrznych relacji bytowych. W związku z tym metafizyka od strony formalnej
ma charakter systemu, którego zborność wyznaczona jest zbornością bytu i całej rzeczywistości. Problematyka Absolutu stanowi zwieńczenie metafizyki. Szczególną rolę w poznaniu Absolutu
odgrywa tu odniesienie do analogii bytowej, polegającej na podobieństwie wszystkich bytów w aspekcie istoty i istnienia. Stwierdzenie analogiczności bytów pozwala na ustalenie hierarchii
bytowej i umożliwia odpowiedź na pytanie o ostateczne źródło istnienia oraz o Byt będący racją całej rzeczywistości. W całej metafizyce prof. Krąpca oraz w metafizykach szczegółowych
przejawia się ogólnoegzystencjalny aspekt wyjaśniania bytu stanowiący specyfikę tego ujęcia. (Od Wydawcy)