Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Kolejna pozycja z serii napoleońskiej poświęcona jest Janowi Baptyście Bernadotte, który znany jest również jako Karol XIV Jan i osoba o jednej z najbardziej zadziwiających karier, jakie w tamtym czasie udało się człowiekowi zrobić. Zaznajomieni z ówczesnymi realiami panującymi wśród wojskowych w armii francuskiej będą wiedzieli, że było dosyć powszechną praktyką otwarcie drogi awansu przez Napoleona dla przedstawicieli warstw niezwiązanych ze szlachtą ani arystokracją (jak to bywało do tej pory). I tak przykładowo marszałek Murat był synem oberżysty, marszałek Augereau synem murarza, marszałek Lannes synem rolnika, a marszałek Oudinot synem piwowara. Autorka wymienia ojca Bernadotte'a jako syna adwokata, ale sama zaznacza, że jego dziad i pradziad byli jedynie robotnikami i dopiero od pokolenia Jana Baptysty miało się to zmienić. Nie da się jednak ukryć, że był on osobą nieźle wykształconą, choć zapewne nikomu nie przyszło nawet na myśl, że może zajść tak daleko. Świetnie się za to wpisywał w wizerunek kogoś, kto zaczynając skromnie osiągnął wielki sukces, chciałoby się powiedzieć, zawodowy. Książka jest podzielona na kilkunastostronnicowe rozdziały skupiające się na kolejnych momentach z życia głównego bohatera. W przeciwieństwie do np. biografii Mikołaja Davouta, o przeszłości i okresie dorastania Bernadotte'a wiadomo mało, a części faktów można się tylko domyślać z dokumentów osób trzecich. Co do samej treści, to nie można mieć do niej zarzutu, gdyż życie marszałka zostało opisane jak w powieści i równie dobrze się śledzi jego losy. Począwszy od zaciągnięcia się do pułku Royal-La-Marine i walk dla Republiki przez poznanie Bonapartego i udział w wojnie z kolejnymi koalicjami antyfrancuskimi aż po ostateczne opuszczenie Francji i objęcie tronu szwedzkiego, podążamy za losami człowieka ambitnego, osoby czynu (zawsze preferował typowe siły zbrojne ponad członkostwo w administracji cywilnej z czym jednak kilkukrotnie miał do czynienia),niezłego dowódcę, ale słabego polityka i wodza o jednak węższych horyzontach niż wspomniany Davout lub Massena – nie mówiąc już o samym Cesarzu. Podczas lektury mocno dziwi traktowanie po macoszemu pewnych wątków, skupianie się na ogólnych tendencjach zamiast pogłębionej charakterystyki samego Bernadotte'a przez co dostajemy biografię dosyć nijaką, bez wyrazu. Widać, że autorka lubi swojego bohatera (zapewne sama jest Szwedką),lecz poza pewnym opisaniem faktów, powołaniem się raptem na kilka ciekawych dokumentów (bo inne są powszechnie znane) bądź umieszczeniem w książce niepublikowanych wcześniej zdjęć, to nic tu więcej nie mamy. Całe życie Jana Baptysty można podzielić na trzy okresy: młodość i walka dla Republiki, okres napoleoński oraz rządy w Szwecji. Skoro o tym pierwszym niewiele wiadomo, a ostatni został niemal zupełnie pominięty (nasza przygoda z Bernadottem kończy się właściwie wraz z upadkiem Bonapartego),to można było liczyć przynajmniej na drobiazgowy opis lat decydujących dla życia monarchy Szwecji, lat spędzonych u boku Cesarza. Niestety tutaj tego nie uświadczymy, ponieważ przebiegi kampanii są niejako na marginesie i do końca nie wiadomo jaki cel przyświecał Margarecie Beckman pisząc swoją powieść właśnie w ten sposób. Prawdą jest, że marszałek nie brał udział w wielu ważnych bitwach (może poza Austerlitz) i pomimo całkiem niezłej znajomości rzemiosła wojennego w kilku ważnych momentach się nie popisał (do dziś nie wiadomo dlaczego nie pospieszył z pomocą Davoutowi pod Auerstadt),więc może po prostu nie było o czym autorce pisać? Trudno powiedzieć. Razi również kiepska korekta i ogólne zredagowanie książki, co w przypadku biografii np. Ludwika Mikołaja nie miało w ogóle miejsca. Tutaj aż roi się od literówek, błędnej odmiany francuskich nazwisk oraz miejscowości, a także dziwacznie rozjeżdżające się cytaty i niektóre akapity. Zupełnie jakby książka została wydana pospiesznie, a wcześniej sprawdzona tylko po łebkach. Co więcej, pojawiają się niestety również błędy merytoryczne. O ile mylenie garłaczy z kartaczami (rodzaj broni i typ pocisku),kirasjerów z lansjerami i ułanami (ciężka i ewidentnie lekka kawaleria) czy wprowadzanie pancerników przy opisie zmagań morskich z Wielką Brytanią jakoś da się przełknąć, o tyle uznanie bitwy pod Marengo za klęskę (fakt, były niejako dwie jedna po drugiej) Francuzów to już błąd, a takich jest jeszcze kilka w tekście. Ogólnie można odnieść wrażenie, że pomimo obszernej bibliografii autorka w rzeczywistości wyciągnęła z niej niewiele treści skupiając się na zachwalaniu „swojego” marszałka, nie odnotowując większych jego przewin. Nie jest to może typowa laurka (całe szczęście),ale całość opracowania wypada jednostronnie. Podsumowując: przyzwoicie napisana książka, ale jeśli ktoś chce naprawdę zgłębić losy Jana Baptysty Bernadotte'a niech lepiej poszuka innej biografii.