Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Niewiele jest w naszym piśmiennictwie historycznym dzieł poświęconych dziejom Bizancjum, a jeszcze mniej takich, które potrafiłyby przykuć uwagę wymagającego czytelnika. Książką, która wychodzi naprzeciw tym oczekiwaniom jest z pewnością praca Haliny Evert-Kappesowej - „Historie konstantynopolitańskie”. Nie jest to rzecz obszerna, niemniej jednak przyzwoicie treściwa. Nasza uczona – bizantynolog (należąca do czołówki w tej dziedzinie w naszym kraju; pod jej redakcją przetłumaczono „Dzieje Bizancjum” G. Ostrogorskiego, do dzisiaj uchodzące za podstawowe studium z tego zakresu) skupiła się w swej pracy na przybliżeniu podstawowych informacji o Cesarstwie Wschodnim. Zajęła się jego genezą, strukturą społeczną i narodowościową, a także wielką kulturą, podkreślając, iż „Gdy ziemie zajęte przez germańskich najeźdźców tak się zbarbaryzowały, że już w drugiej połowie VII stulecia pisanie i czytanie stało się sztuką nawet wśród duchowieństwa, w Cesarstwie Wschodnim zachowały się tradycje kultury antycznej”. Bizancjum (obecnie Stambuł) ma bogatą i niezmiernie interesującą przeszłość. Niestety niewiele o nim się wspomina na naszych lekcjach historii. Pokutuje tutaj wielowiekowa awersja cywilizacji łacińskiej do jej starszej i bardziej szacownej greckiej krewnej. Wrogość ta miała podłoże zarówno kulturowe jak i religijne. Jakkolwiek mogliśmy się wiele nauczyć od Wschodu, gdyż jak zaznacza autorka „Niejedno z wielkich zjawisk historycznych, jak Reformacja lub Odrodzenie, występuje w Bizancjum wcześniej niż na Zachodzie”, to jednak postawa Łacinników była zawsze co najmniej mu nieprzychylna (żeby nie wspomnieć takich wydarzeń jak w roku 1204). Ogólnie „Historie konstantynopolitańskie” dobrze spełniają swą rolę popularyzując dzieje Bizancjum. Zaznajomienie się z pracą Evert-Kappesowej może być przyczynkiem do wypłynięcia na głębsze wody i postudiowania literatury bardziej wymagającej, jak choćby wspomnianej już monumentalnej książki Ostrogorskiego.