Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Należy okazać wdzięczność ks. Józefowi Umińskiemu, że popełnił dziełko przybliżające nam historię życia kardynała Hozjusza. Wdzięczność tym bardziej uzasadnioną, że w dobie szalejącego irenizmu postać niezłomnego a pobożnego kardynała jest przemilczana, zapominana, ewentualnie przedstawiana w sposób pogardliwy i potępiający. Ksiądz Umiński, mający poważne zasługi dla historiografii Kościoła Rzymskokatolickiego i tym razem staje na wysokości zdania tworząc zwięzłą pracę apologetyczna poświęconą Hozjuszowi. Dziełko niewielkich rozmiarów (trochę ponad sto stron) przybliża nam życie i działalność kardynała. Opowiada o działalności państwowej i duszpasterskiej. O kierowaniu diecezją warmijską i kontaktach z możnowładcami. O synodach biskupich i o Soborze Trydenckim, w którym brał udział. O troskach i ciężkiej pracy w celu ochrony świętej wiary przed błędami luteranizmu. Nie brakuje pomniejszych opowiastek, które przybliżają charakter i życie świątobliwego kardynała. Należy jednak mieć świadomość, że forma pisarska księdza Umińskiego postarzała się bardzo i raczej nie sprosta wymogom wrażliwości dzisiejszych czytelników. Wiele zdarzeń jest opisywanych pobieżnie, skupiając się jedynie na ich zewnętrznych aspektach bez pogłębionej analizy. Każda aktywność kardynała daje pretekst do podkreślania jego pozytywnych cech charakteru co z początku może budzić uśmiech ale – na dłuższą metę - irytuje swoją natarczywością. Brakuje mi również szerszego tła doktrynalnego, które przybliżałoby zagrożenie płynące rozprzestrzeniania się protestantyzmu. Zagrożeń zarówno o charakterze politycznym, społecznym jak i duchowym. Być może rozmiar dziełka nie pozwalał na rozwinięcie tego tematu, wydaje się jednak, że bardzo by to wzbogaciło zrozumienie wielkości i znaczenia pracy kardynała Hozjusza. Zdaję sobie sprawę, że stawianie takich wymagań w stosunku do książki, która była napisana ponad 80 lat temu jest nieuprawnione. Księdzu Umińskiemu należy się hołd za tę pracę, tym bardziej, że trudno znaleźć dla niej alternatywę. Jednak chciałoby się zapytać – czy nie czas na nowe opracowanie? Czy jakiś uzdolniony literacko historyk Kościoła nie pokusiłby się napisać nowej książki o kardynale? Czyż aktualne czasy, kiedy podejmowane są próby rozmywania nauki katolickiej i protestantyzowania Kościoła nie wymagają aby na nowo rozpropagować szeroko życie i dzieło kardynała Hozjusza?