Wrócić z Targów Książki w Krakowie bez nowych książek to jak wrócić bez tarczy. Wrócić z Targów Książki w Krakowie bez ani jednej nowej pozycji byłoby prawdziwą zbrodnią przeciw czytelnictwu. A takiej nie dość, że prawdopodobnie nie wybaczyłoby mi moje najbliższe otoczenie, to na dodatek nie wiem, czy sama umiałabym uporać się z tym poczuciem winy. Na szczęście, tym razem nic równie przykrego mi się nie przydarzyło i pospiesznie donoszę, że z Krakowa wróciłam m.in. z tomem korespodencji Wisławy Szymborskiej i Kornela Filipowicza.

Przepadam za czytaniem cudzej korespodencji. Lubię też czytać własną, ale jakoś jej mniej dostaję i cokolwiek mniej genialnie jest napisana, niż ta, którą posyłali sobie wielcy pisarze. Gdy trafiają się ciekawe pary korespondentów, nie potrafię przejść obok nich obojętnie. Kilka lat temu czytałam np. listy Paula Austera i J.M. Coetzee’ego Tu i teraz. Listy 2008-2011 i byłam zauroczona niektórymi ich fragmentami (choć teraz nie pamiętam już zbyt dobrze jakimi; pewnie tymi, w których panowie pisali do siebie o pisaniu – te zazwyczaj najbardziej mnie ciekawią). Jestem też wielbicielką listów Henry’ego Millera i Lawrence’a Durrella zebranych w książce Listy. 1935-1980. Podobały mi się też bardzo listy rzeźbiarki Aliny Szapocznikow i Ryszarda Stanisławskiego wydane pod tytułem Kroją mi się piękne sprawy (jak to wspaniale, lekko jest napisane, nawet gdy chodzi o sprawy nadzwyczaj trudne). A gdybym na dłuższą zadumę sobie pozwoliła, to tych zbiorów korespondecji jeszcze więcej bym wymyśliła. W tej chwili dość jednak powiedzieć, że jestem cichą wielbicielką epistolografii. (Tu: westchnienie).

Gdy tylko więc usłyszałam o wydaniu korespodencji Wisławy Szymborskiej i Kornela Filipowicza, wiedziałam, że będę musiała je zdobyć i przeczytać. I nie myliłam się w swoich przeczuciach, że będzie to wspaniały kawałek literatury. Oj jest nim, i to na jakim, niedościgłym dla wielu poziomie!

Przytoczę Wam dla przykładu jeden z moich chwilowo ulubionych fragmentów (tych chwil mam już sporo zaznaczonych ołóweczkiem na marginesie książki). Pisze Wisława Szymborska do Kornela dnia 10 lipca 1968 roku:

Oprócz takich uroczych wyznań i sformułowań, książkę wypełniają kolaże autorstwa poetki i pocztówki uzupełnione przez nią o dialogi w dymkach. Prawie równie błyskotliwe jak jej wiersze, a przecież pisane zupełnie od niechcenia, jak i cała korespodencja.

W czytaniu cudzych listów bowiem najbardziej pociąga mnie nie tylko voyeuryzm (choć też, wiadomo), ale to, że można poznać styl pisarzy, ich sposób mówienia i metody (że tak powiem) zawiązywania relacji z bliskimi – przyjaciółmi, rodziną czy, jak w tym przypadku, ukochanymi. Jak się do siebie odnoszą? Jak to między nimi działało? I jak to przekładało się na pisanie i postrzeganie przez nich twórczości? Swojej? A cudzej? Czy są tu głosy i opinie na ten temat? A może znajdą się ciekawe przemyślenia o przeczytanych książkach? Nigdy nie wiadomo, na jaki złoty odcinek (z naszego subiektywnego punktu widzenia) się trafi w takim zbiorze. Możliwe, że to stanowi największą frajdę i przygodę, gdy czyta się list – nawet jeżeli nie do nas jest adresowany.

A Wy? Lubicie czytać zbiory listów? Jaki pisarz jest Waszym ulubionym korespondentem?