Za to moja mama! Z niej jest czytelniczka na medal. To od niej zresztą się wszystko zaczęło - zarwane noce i odsypianie w dzień, książki Chmielewskiej i Saga o Ludziach Lodu. „Maria i Magdalena” w mitycznej już teraz, niebieskiej i czerwonej oprawie. Zawsze, jak jeszcze byłam mała - i nie do końca zdawałam sobie sprawę kim jest Pawlikowska-Jasnorzewska, a co dopiero Samozwaniec - fascynowały mnie te dwie książki z wyrysowanymi dwiema paniami w dużych, dziwnych dla mnie kapeluszach. Wielokrotnie czytane przez mamę i spotykane w najprzeróżniejszych zakamarkach domu - pachniały jej drobną postacią i dobrym słowem. Teraz każda z nas ma swoje egzemplarze - identyczne, bo tak samo potraktowane przez czas; takie same - bo uparłam się żeby znaleźć je właśnie w tej dwukolorowej wersji; naładowane tamtymi emocjami - bo takich wspomnień po prostu człowiek się nie pozbywa.

Zaczęło się jednak od książek dla dzieci - mama nie mogła karmić mnie przecież od razu erotycznymi scenami z sagi Margrit Sandemo! Jeśli chodzi o czytanie na dobranoc, to ani ja, ani moja starsza siostra nie znajdziemy chyba nic lepszego z tamtych czasów niż „Ferdynand Wspaniały”. Ludwik Jerzy Kern i moja mama stworzyli razem coś niesamowitego i niepodrabialnego - nic nie powstrzyma mnie od czytania swoim dzieciom o psie, który pewnego dnia po prostu wstał, i zaczął zachowywać się jak człowiek. Kto wie, czy to nie Ferdynand właśnie sprawił, że do tej pory coś ciągnie mnie do historii opisywanych z perspektywy zwierząt. Zwierzę jest narratorem? - zatem muszę to przeczytać, nie ma rady! Jednak nauka płynnego czytania przebiegała u mnie w gronie dzieciaków o śmiesznych dla mnie - przynajmniej wtedy - imionach. Lisa, Britta i Anna, a także Lasse, Bosse i Olle towarzyszyli mi przez wiele dni, bym później - kiedy moja siostrzenica była na tyle duża, aby nie zasnąć od razu podczas lektury ze zmęczenia i na tyle mała, aby nie zasnąć z nudów - wróciła do nich znowu i przekonała się, że ani oni, ani ja za bardzo się nie zmieniliśmy. Mimo otaczającego nas postępu, mimo zmieniającego się ciała i kształtującego się charakteru - okazało się, że nadal jesteśmy tymi samymi dzieciakami, a nową koleżankę powitaliśmy z uśmiechem na ustach. Przy wspominaniu książek z dzieciństwa, nie mogłabym pominąć - wspomnianego już wcześniej - ulubieńca małej wersji mnie, Kubusia Puchatka (po cichu wspomnę, licząc, że nie wyjdzie to poza nasze grono, że nadal jest on moim faworytem). Stara, zniszczona wersja książki, na okładce której Krzyś ciągnie po schodach swoją pluszową zabawkę nadal gdzieś jest, tak samo zresztą jak nowsza już nieco „Chatka Puchatka”, na której już nie mogło zabraknąć dedykacji od mamy.

Z czasem mama zaczęła podsuwać mi kolejne książki ewoluujące razem ze mną, moim wiekiem i postrzeganiem rzeczywistości. Wspólne wypady do spożywczego ustąpiły miejsca wspólnym wyprawom do biblioteki, a ukrywanie się przed nią podczas zabawy w chowanego zastąpiło unikanie bibliotekarki, kiedy przekroczyłyśmy termin zwrotu książek. Obawiam się, że wciąż mamy kilka wypożyczonych wspólnie powieści, które ładnych kilka lat temu powinnyśmy oddać. Zawsze jednak w kwietniu pamiętamy, że : „Mamo, w maju jest miesiąc bez kary! Powieśmy książki na klamce biblioteki i ucieknijmy!”, tak samo jak zawsze w czerwcu obiecujemy sobie : „Sylwia, w przyszłym roku w maju już na pewno to zrobimy. Ale ja zaczekam w samochodzie”. Po kilku latach mogłam już pozwolić sobie na to, abym również ja mogłam podsunąć mamie jakąś książkę z obietnicą, że na pewno jej się spodoba. Teraz odbywa się to zazwyczaj właśnie w ten sposób. Przebyłyśmy jednak długą drogę - ucząc się od siebie nawzajem miłości zarówno wzajemnej, jak i tej do literatury. Przechodziłyśmy kolejne etapy, które niemal zawsze szły zgodnie z etapami mojego dorastania. Mam to szczęście, że moja mama jest bardzo otwarta i tolerancyjna - nigdy nie zraziłaby się do jakiejś książki tylko dlatego, że jest w niej za dużo seksu, przekleństw czy Boga, do którego obie mamy stosunek raczej... obojętny, by rzec eufemistycznie.

Mimo, że związałam swoje życie z kingowcem, to właśnie mama podsunęła mi - w jakichś zamierzchłych czasach - kieszonkowy egzemplarz „Zielonej mili” z filmową okładką, który był moim pierwszym spotkaniem z prozą Kinga. To od niej dowiedziałam się, że są kolejne części „Ani z Zielonego Wzgórza”, z czego moją ulubioną „Anię na uniwersytecie” czytałam już chyba pięć razy. To z nią mogłam podyskutować o lekturze książki „Emma i ja”, gdy tylko przewróciłam ostatnią stronę. Z mamą zaśmiewamy się do łez, kiedy przypominamy sobie o „kale basa” i „moczu tenora” z niezapomnianego „Lesia” Joanny Chmielewskiej. Razem oglądałyśmy ekranizację „Białego oleandra” i porównywałyśmy swoje wrażenia odnośnie literackiego pierwowzoru. To właśnie ona podsunęła mi przepiękną, ale też kontrowersyjną i przepełnioną tragedią powieść „Kolor purpury”, w ekranizacji której debiutowała na salonach Hollywood Whoopi Goldberg. Dzięki niej sięgnęłam po wstrząsającego „Władcę much”, po lekturze którego długo nie mogłam pozbierać myśli; podobnie jak po „Pannie nikt” Tomka Tryzny, do której także ona mnie nakłoniła. Świata, który przede mną otworzyła, nie da się opisać, ani tym bardziej streścić. Nie wiem, czy gdyby nie książki, którymi mnie karmiła, a już tym bardziej zamiłowanie do nich, które musiałam wyssać z jej mlekiem - byłabym tym samym człowiekiem, którym jestem teraz. I choć dzisiaj także ja podsuwam jej książki, czasami z czystej ciekawości, czy spodobają nam się tak samo - ostatnimi czasy był to na przykład „Cud chłopak”, „Magiczne lata” czy „Pokój” - to oczywiście nie zawsze zgadzamy się co do ich wspaniałości i wartościowego przekazu. Mimo że sama namówiłam mamę na lekturę „Życia Pi”, które spodobało jej się ogromnie, to nie mogłam przebrnąć przez powieść Martela; ja z kolei zachwalałam jej pod niebiosa „Co widziały wrony”, których ona chyba nigdy nie skończy, i podobnie rzecz ma się z powieścią „Cień wiatru”. Są to jednak wyjątki, nad którymi - szczerze mówiąc - musiałam trochę pomyśleć i nie obyło się też bez szybkiego telefonu.

Na szczęście nasza wspólna przygoda z literaturą się nie kończy i mimo, że nie mieszkamy już pod jednym dachem, to książki wędrują od jednej do drugiej przenosząc również mnóstwo uczuć, wspomnień i myśli. I choć znam ją już dwadzieścia sześć lat, to nadal potrafi mnie zaskoczyć, kiedy okazuje się, że przeczytała ukradkiem moje „Cząstki elementarne” kontrowersyjnego Houellebecqa - którego nigdy jej nie polecałam pewna, że kompletnie nie trafią w jej gust - i pyta, czy mam jeszcze inne książki tego autora. Mamy też wciąż niedokończoną historię książek polecanych przez siebie nawzajem, na które nie było czasu, albo chęci. Ja nadal pamiętam o „Uśpionych” i „Synu swego kraju”, które prędzej czy później przeczytam, tak jak ona - mam nadzieję! - nie omieszka sięgnąć po „Tracę ciepło” i „Atlas zbuntowany”. Wiem, że jest wiele rzeczy, spraw i emocji, które nas łączą - poczynając od DNA, przez nazwisko, a na sarkazmie kończąc - ale miłość do książek jest w pewien sposób wyjątkowa, bo wiem, że nikt nam tego nie odbierze, że nie zostało to uwarunkowane odgórnie, a zależy tylko od nas i stworzyłyśmy to od podstaw. Poza tym ani tata (jak już wspominałam) ani siostra - choć ona zdecydowanie bardziej niż on - nie pałają do czytania taką miłością, jak my, dlatego lubię myśleć, że pod tym względem mam ją tylko dla siebie. Egoistka? Nie, córka.