Katarzyna Kobro należy do najbardziej znanych rzeźbiarzy okresu międzywojnia. Z mężem Władysławem Strzemińskim tworzyli wybitną parę awangardowych artystów – genialnych, niesamowicie aktywnych twórczo i organizacyjnie. Ich sztuka była wyrazem nowoczesnego myślenia o czasoprzestrzeni, o rytmie, a także o wpływie samej sztuki na rzeczywistość, o jej zdolności do przeorganizowania i zmiany świata. Mogli być parą do końca niezwykłą - w sztuce - gdyby nie przeszkodziło jej życie.

Katarzyna Kobro byłą z pochodzenia Rosjanką. W Polsce znalazła się dla Władysława Strzemińskiego, którego po raz pierwszy spotkała w szpitalu na Białorusi. Ona była sanitariuszką, on – ciężko rannym kaleką. Ona wkrótce stała się jego artystyczną inspiracją i weszli w środowisko rosyjskiej awangardy (np. Malewicz) i jej zdobycze zaszczepili Polakom.

Kobro większość swojego życia spędziła w Polsce. Dlatego znalazła się na pionierskiej wystawie pod tytułem: „Artystki polskie”, zorganizowanej w 1991 r. w Muzeum Narodowym w Warszawie przez Agnieszkę Morawińską. I choć pewnie nie istnieje przecież osobne zjawisko jak „sztuka kobiet”, to niełatwo oprzeć się wrażeniu, że ich los, a przynajmniej los Katarzyny Kobro, determinowany był płcią. Współpraca artystyczna dwojga artystów, rzeźbiarki i malarza, była partnerska. Małżeństwo chyba nie. A już na pewno, gdy pojawiła się córka i gdy rzeczywistość mocno dała o sobie znać (II wojna światowa i okres powojenny).

Biografia Małgorzaty Czyńskiej „Kobro. Skok w przestrzeń” pozwala wejrzeć w proces twórczy i analityczny Katarzyny Kobro, która była artystką świadomą, formułującą własne wypowiedzi teoretyczne. Daje szanse także zmierzyć się z jej niełatwą biografią. Wydaje się, że Katarzyna Kobro potrafiła sztukę oddzielić od życia, wznieść się ponad codzienność, ale czy ta codzienność pozwoliła jej się w pełni rozwinąć? Zrealizować? A może – paradoksalnie – przynajmniej na pewnym etapie życia była motorem? Znajomość biografii pozwala także zrozumieć tak niewielką reprezentatywność dzieła Katarzyny Kobro w Polsce. I zachęca do odwiedzenia Muzeum Sztuki w Łodzi. Ja jadę.

Justyna Radomińska