Sama Woolf na temat swojego dziełka zanotowała tak: Sztuka jest raczej bzdurna, ale nie mam zamiaru przejmować się, czy zrobię dobre wrażenie jako dramatopisarka. Istotnie, autorka wcale się nie przejmowała. A wrażenia również nie zrobiła. Komedia „Freshwater” została napisana jako wariacja na temat postaci sławnej ciotecznej babki Woolf, a sztuka wystawiona bardziej jak żart czy rodzinny happening. Premiera odbyła się w atelier Vanessy Bell, siostry Virginii, a zagrali w niej sami bliscy: Vanessa, Leonard Woolf, Adrian Stephen (brat) oraz bratanice i siostrzeńcy.

Gdyby nie nazwisko Virginii Woolf prawdopodobnie sztuka nigdy by się szerszemu gronu nie ukazała i może nie do końca byłoby to jakąkolwiek stratą. Maszynopis sztuki został odnaleziony w 1969 roku, a więc sama Virginia, choć posiadając swoje własne wydawnictwo, nigdy nie pomyślała o jego wydaniu. Gdyby nie postać Julii Margaret Cameron, pewnie również sztuka nie byłaby ciekawa zauważenia. Jednak dotyczy ona znanych i cenionych postaci, jak Alfred Tennyson, Georges Frederick Watts czy małżeństwo Cameron i jest dobrym pretekstem dla przybliżenia w pobocznych dla sztuki tekstach krótkiego życiorysu jednej z pionierek kobiecej fotografii.

Woolf zawsze charakteryzowało zaangażowane podejście do praw kobiet. Dlatego wiele z jej bohaterek to silne przedstawicielki płci pięknej, zaradne, mądre, scalające ludzi w swoim otoczeniu i biorące losy w swoje odważne ręce. Taka również była cioteczna babka Virginii Woolf, Julia Margaret Cameron. Dzięki jej charyzmie i otwartości przez jej dom przewijało się zarówno wiele sław, może nawet i koronowanych głów, jak sugeruje Woolf w sztuce wprowadzając postać Królowej Wiktorii, a także najuboższych ludzi. Około pięćdziesiątki odkryła fotografię, której oddała się nie tylko hobbistycznie. Był to między innymi jej sposób zarabiania na życie, ale jej dzieła były jednymi z pierwszych naprawdę cenionych. W maleńkiej książeczce, właściwie typowym paperbacku, możemy zobaczyć m.in. sfotografowaną matkę Virginii.

Sztuka opowiada błahą historię. Małżeństwo oczekuje na wyjazd do Indii, podczas wizyty swoich dwóch wielkich znajomych. Tu malarstwo, literatura oraz fotografia stykają się z tzw. faktem, a więc pospolitą rzeczywistością, którą wybiera muza wyśmienitej trójki, Ellen Terry, żona Wattsa. Być może na różnych płaszczyznach sztukę tę można by interpretować i jej błahość i tak wyda się wielowymiarowa, mądra i nie aż tak bardzo bez znaczenia. A jednak Virginia miała rację nie oczekując dobrych wrażeń i sławy jako dramatopisarka. Dla wielbicieli autorki „Pani Dalloway” „Freshwater” na pewno będzie ciekawą pozycją, w przeciwnym wypadku raczej nie ma sobie zbyt wiele do obiecywania po tej, nie bez przyczyny, jedynej jej sztuce.

Monika Samitowska-Adamczyk