W praktyce jest to bardzo osobista i mądra rozmowa Magdaleny Tulli z Justyną Dąbrowską. Psychoterapeutka zadaje trafne pytania prawie ze wszystkich obszarów życia. Natomiast autorka „Włoskich szpilek” odpowiada szczerze i wyczerpująco, jednocześnie tworząc swoją wypowiedź w mądry i poetyki sposób, co czyta się jak dobrą literaturę.

W rozmowie, dwie kobiety rozpoczynają od typowo damskich tematów: rodzeniu i wychowywaniu dzieci oraz problemach w codzienny życiu. Magdalena Tulli odpowiada na tematy z bardzo głębokimi wyjaśnieniami i, choć w wielu kwestiach osobiście mogłabym polemizować czy po prostu się z nią nie zgadzać (jak z rodzeniem w domu czy metodami wychowawczymi), wypowiedzi stanowią bardzo dobre argumenty, a ona sama, w bardzo wyrazisty sposób akcentuje swoje zdanie w każdym z tych tematów.

Jak wspomniałam, rozmowa przybiera osobisty ton. Magdalena Tulli opowiada o swoich dzieciach, doświadczeniu w byciu matką, żoną i córką, o trudzie opieki nad własną matką – o swoich relacjach z nią z dzieciństwa oraz sytuacji, gdy role się zaczęły na starość matki odwracać. Wiele także miejsca poświęca poszukiwaniom celu życia, pisaniu książek, prób w innych zawodach. O roli muzyki w jej życiu oraz jej upodobań czytelniczych.

Nawet dla czytelników, którzy nie zetknęli się wcześniej z powieściami Magdaleny Tulli, rozmowa „Jaka piękna iluzja” może się wydać interesująca. Mnie, która czytała wcześniej jej dzieła, pozwoliła spojrzeć na jej twórczość z innej perspektywy. „Szum”, przez który przebrnęłam bez szczególnego zachwytu, zaczął dopełniać się jako obraz domykający osobiste doświadczenia autorki i w mojej pamięci nadał powieści inne spojrzenie.

Najbardziej interesujące są jednak rozdziały, gdzie kobiety zastanawiają się nad ogólnymi zagadnieniami, jak wolność, dyktatura i przemoc oraz ogólnie polityka, sens życia, śmierć i miłość. Na sam koniec książki możemy przeczytać podobne rozważania:

„Justyna Dąbrowska: Nie widzę specjalnie, co dobrego miałoby z tego wynikać.

Magdalena Tulli: Z czego?”

Justyna Dąbrowska: Z przeżywania bólu

Magdalena Tulli: A jaki jest sens przeżywania radości? Trudno nawet powiedzieć, jaki jest sens tego, że żyjemy. Ale przecież chcemy, żeby był w tym jaki sens, i mimo wszystko wierzymy, że jest (…).”

W tych właśnie tematach wkraczamy w tłumaczenie i prawidłowe rozumowanie tytułu książki. Czym jest bowiem iluzja? Iluzja to ta właśnie wiara; chęć wiary, że sens istnieje, że tym razem będziemy w życiu szczęśliwi, że spełnią nam się nasze marzenia i plany, że zakochamy się w wzajemnością. Iluzja jest siłą napędową dla naszego życia. Tak uważa Magdalena Tulli. I choć napotyka niejednokrotnie zdziwienie swojej rozmówczyni, I choć czytelnik mógłby się z nią nie zgadzać, tezy Tulli stanowią dobrą bazę do rozważań nad najważniejszymi tematami. I być może chęć polemizowania jest tylko niezadowoleniem z pewnego fatum, które autorka zawiesza. Może wszystkie nasze kontrargumenty wynikają z chęci wiary w coś innego i tej samej iluzji. Ale „iluzja jest wszystkim, co mamy”.

Monika Samitowska-Adamczyk