W 1901 roku doktor Duncan McDougall usiłował dowieść istnienia duszy, ważąc ciało konającego suchotnika tuż przed śmiercią i bezpośrednio po niej. Wysnuł wówczas teorię, że ludzka dusza waży dokładnie 21 gramów – bo właśnie o tyle spadła waga nieszczęsnego nieboszczyka, gdy ten wydał z siebie ostatnie tchnienie. Teorii McDougalla nigdy nie udało się udowodnić, a z początkiem XX wieku zrezygnowano z dalszego poszukiwania duszy substancjalnej – czyli takiej, którą dałoby się zważyć, zmierzyć czy dotknąć. Od wieków ludzie wierzą jednak, że dusza istnieje, a po śmierci nie znika, lecz otrzymuje różne możliwości. Jakie? To zależy od wielu czynników, m.in. kultury, przekonań religijnych, czasu czy miejsca na świecie. Starożytni Egipcjanie wierzyli na przykład w istnienie „ka” – czyli duchowej kopii człowieka. Według greckiego lekarza Galena dusza – zwana przez niego „pneumą” – wypełniała ludzkie nerwy. Zdaniem Platona natomiast ciało było dla duszy jedynie swego rodzaju klatką, a jej istotą była tęsknota do świata idei. Niezależnie od tego, jak interpretowali duszę, wszyscy mędrcy byli natomiast zgodni co do jednego – śmierć ciała nie jest jej końcem.

Między światami

Gdy kamper rodziny Millerów wypada z zaśnieżonej górskiej drogi i stacza się w dół zbocza, 16-letnia Finn wie, że jej życie właśnie się skończyło. Po prostu to czuje, a gdy spogląda na swoje martwe, zakrwawione ciało bezwładnie leżące na przednim siedzeniu kampera, tylko utwierdza się w tym przekonaniu. A jednak wciąż tu jest i przygląda się tragedii, w którą w jednej chwili zamieniła się beztroska rodzinna wycieczka. Poza Finn nikt nie zginął, jednak pozostali – rodzice, brat Oz, siostra Chloe i jej chłopak Vance, najlepsza przyjaciółka Mo, pies Bingo, spotkany po drodze autostopowicz Kyle oraz zaprzyjaźniona rodzina, Karen, Bob i ich córka Natalie, utknęli na odludziu w zdezelowanym aucie, bez możliwości wezwania pomocy. Zmrok już dawno zapadł, w dodatku trwa zamieć śnieżna, a temperatura otoczenia drastycznie spada. Ocalali nie mają zapasów jedzenia ani wody, a obrażenia, które odnieśli w wypadku, coraz silniej dają im się we znaki.­­ Szanse na przetrwanie maleją z minuty na minutę i wkrótce staje się jasne, że aby przeżyć, muszą myśleć wyłącznie o sobie. Rozpoczyna się dramatyczna walka, która wystawia na próbę wzajemne relacje, ale także to, jak uczestnicy wypadku postrzegają siebie nawzajem. Brak zaufania rośnie między nimi niczym mur, a w umysłach uruchamia się instynkt przetrwania, bezlitośnie obnażając prawdziwą ludzką naturę. Gdy w końcu nadchodzi długo oczekiwana pomoc, żadne z nich nie jest już tym samym człowiekiem…

W cieniu tragedii

Po powrocie ze szpitala każdy z ocalałych mierzy się z własną traumą tak, jak potrafi. Rodzice Finn przerzucają się oskarżeniami, choć każde z nich zmaga się z gigantycznym poczuciem winy i wyrzutami sumienia. Vance ucieka w używki, Chloe pieczołowicie planuje własną śmierć, a Mo usiłuje dojść do tego, co naprawdę wydarzyło się, gdy matka Finn oraz Kyle wyruszyli po pomoc.
Prawdę zna jedynie Finn, która czuwała nad bliskimi z nadzieją, że uda im się wyjść z tego cało. Była milczącym i niewidocznym świadkiem wydarzeń zarówno we wraku kampera, jak i poza nim. Towarzyszyła matce i Kyle’owi w wyprawie po pomoc, trwała przy Chloe, która w odruchu buntu opuściła bliskich razem z Vance’em (i szybko pożałowała swojej decyzji) oraz doglądała Oza bezlitośnie oszukanego przez osobę, której zaufał. Wie wszystko, ale nie jest w stanie podzielić się swoją wiedzą z przyjaciółką – zamiast tego może jedynie patrzeć, jak jej najbliżsi cierpią, próbując żyć dalej, niezdarnie stawiając kolejne kroki naprzód w tej nowej, boleśnie wybrakowanej rzeczywistości. Finn wie, że musi odejść, ale czuje, że to jeszcze nie ten czas – nie może zostawić pogrążonej w żalu i depresji rodziny.

Wycieczka sprzed lat

Historia, którą Suzanne Redfearn zawarła na kartach swojej najnowszej powieści, została zainspirowana wydarzeniem, do którego doszło, gdy miała 8 lat. Tamtej zimy wraz z ojcem, bratem oraz przyjacielem rodziny i dwójką jego synów wyruszyła w góry Adirondack. Dzień był pogodny, to miała być fantastyczna wycieczka – tymczasem gdy zbliżali się do szczytu, znaleźli się w samym środku potężnej zamieci. Dotarli do opuszczonej myśliwskiej chaty, gdzie schronili się przed śniegiem, a ojciec autorki samotnie wyruszył po pomoc.

Tamtego dnia pomoc dotarła do nich dopiero wieczorem. Do tego czasu zarówno u autorki, jak i jej brata pojawiły się już odmrożenia. Synowie wujka ich nie mieli. Żadne z jej rodziców nigdy nie zadało sobie pytania „dlaczego?”. Kilkadziesiąt lat później, podczas zimowego urlopu z rodziną w górach, Redfearn ponownie przeanalizowała tę historię, a w jej głowie pojawił się pomysł na powieść.

W ten sposób na 375 stronach powstała przejmująca opowieść o tym, jak kruche jest życie. I jak niewiele – w obliczu walki o przetrwanie – znaczą więzi międzyludzkie. Jak dalej żyć, gdy od śmierci dzieliły cię ledwie godziny, a może dni? Jak daleko jesteśmy w stanie się posunąć, ratując siebie lub swoich najbliższych? Jak iść dalej przez życie ze świadomością, że skazało się kogoś na śmierć? Te pytania wielokrotnie pojawiają się w głowach bohaterów powieści. I choć to książka o katastrofie, jej prawdziwa akcja zaczyna się dopiero po mrożących krew w żyłach dniach spędzonych we wraku kampera i zakończeniu dramatycznych poszukiwań. Wtedy, kiedy bohaterów nawiedzają wyrzuty sumienia i zaczynają im doskwierać konsekwencje decyzji podjętych w tym krytycznym momencie, gdy wydawało im się, że do wyboru mają jedynie życie albo śmierć. Suzanne Redfearn w mistrzowski sposób ukazuje to, o czym od wieków ludzkość stara się zapomnieć: pozbawieni wynalazków i technologii, w obliczu zagrożenia, ze śmiercią zaglądającą nam w oczy – jesteśmy napędzanymi instynktem zwierzętami.

Po tę książkę warto sięgnąć szczególnie teraz, zimą. Wieczorem, gdy za oknem wyje lodowaty wiatr, a drogi i chodniki skute są grubą warstwą lodu skrytą pod jeszcze grubszą warstwą śniegu. Dramatyczne losy rodziny Millerów i ich przyjaciół uwięzionych w górach podczas śnieżycy mrożą krew w żyłach – a jednocześnie nie można się od nich oderwać.

Przeczytaj fragment powieści „W jednej chwili”

W jednej chwili

W jednej chwili - fragment książki

Artykuł na podstawie książki „W jednej chwili” we współpracy z Wydawnictwem Rebis

Książka „W jednej chwili” jest już do kupienia w księgarniach online.