[Opis – Wydawnictwo Bo.wiem] Na aukcji w Nowym Jorku za milion dolarów sprzedano szkielet potężnego dinozaura z gatunku Tarbosaurus bataar. Nieco później okazało się, że wywieziono go nielegalnie z Mongolii. Sprzedawcą był Eric Prokopi, znany pasjonat skamielin, od lat zajmujący się poszukiwaniem, preparowaniem i sprzedażą cennych okazów. W tym przypadku posunął się jednak o krok za daleko. Grupa paleontologów zaalarmowała rząd Mongolii. Rozpętała się zażarta międzynarodowa batalia o bezcenny szkielet, a Prokopi mógł tylko obserwować, jak jego świat rozpada się na kawałki.

Rozmowa z Paige Williams, autorką książki „Sprzedam dinozaura. Paleontolodzy, kolekcjonerzy i przemyt skamielin”.

Monika Tatka: Jak natrafiłaś na historię Erica Prokopiego i jego dinozaura Tarbosaurusa bataara?

Paige Williams: We wstępie do mojej książki tłumaczę, że 2009 roku natrafiłam w gazecie na nieduży tekst opisujący kradzież szkieletu dinozaura, która zdarzyła się na Zachodnim Wybrzeżu USA. Łowca starożytnych kości, określający siebie jako „paleontolog amator”, został skazany za kłusownictwo. Ta historia nie nadawała się na reportaż, ale rozglądałam się za podobnymi historiami. Kiedy pojawiły się informacje o aukcji Tarbosaurusa bataara i związanych z nią zawiłościach prawnych, wiedziałam, że to jest sprawa, którą chcę się zająć. Ta historia wiąże się z wieloma moimi zainteresowaniami, bo łączy ze sobą geopolitykę, przestępczość, naukę, zaciekłych indywidualistów i prawo.

W twojej książce opisujesz ekscytujący świat kolekcjonerów, handlarzy, paleontologów i przemytników. Jak Ci się udało wejść do tego świata?

To wymagało upartego dopytywania, naprzykrzania się i przede wszystkim wytrwałości. Zbieranie materiałów i samo pisanie książki zajęło mi siedem lat! Świat przemytników i kolekcjonerów, a nawet paleontologów jest dość hermetyczny, co czyni go tym bardziej interesującym, przynajmniej dla mnie. Czasami musiałam osobiście odwiedzić pewne miejsca – zjechałam więc kilka kontynentów. Nie jestem reporterem zbierającym informacje przez telefon czy Zoom. Pracuję w terenie z historiami, które wymagają delikatności i umiejętności interpersonalnych. Lubię patrzeć ludziom w oczy i dać im możliwość zrobienia tego samego.

Co jest fascynującego w historii Erica Prokopiego?

To historia, która składa się z wielu barwnych elementów: historii naturalnej, krajobrazu Florydy, historii Mongolii, obsesji, tajemnic i bezprecedensowej rozprawy w sądzie federalnym. Trudno mi było zrozumieć, jak działają łowcy prehistorycznych kości, dopóki nie poznałam niektórych z tych postaci. Zrozumiałam, że łączą w sobie entuzjastów przyrody i specjalistów od ratowania skamielin, ale w niektórych wypadkach ci ludzie mają też uproszczony pogląd na porządek i destrukcyjnie wpływają na prawo.

Sprzedaż skamieniałości wydaje się bardzo dochodowym, ogromnym biznesem. Jak to wygląda teraz w USA?

Nadal tak jest. To dla mnie zdumiewające, że pomimo wszystkiego, co napisano o współudziale największych światowych domów aukcyjnych w tym biznesie, ciągle odbywa się wielki handel dinozaurami. Czasami te próby sprzedaży są blokowane, ale handel wciąż trwa, napędzany przez tych samych graczy i sieć wzajemnych powiązań.

Jak myślisz, do kogo powinny należeć skamieliny? Czy powinien istnieć komercyjny rynek skamielin?

Są to pytania wymagające wiążących odpowiedzi, których dobrzy reporterzy unikają.

Dlaczego ludzie tak fascynują się dinozaurami?

To pytanie towarzyszyło mi podczas całej pracy nad książką. Pytałam wiele osób o źródło obsesji na punkcie dinozaurów i otrzymałam mnóstwo różnych odpowiedzi. Niektórzy mówili, że cieszy ich świadomość, że kiedyś istniały „prawdziwe potwory”. Na wyobraźnię innych działało masowe wyginięcie dinozaurów, takie wydarzenie jest zarówno bogate w narrację, jak i otrzeźwiające. Dinozaury reprezentują również ten odległy okres życia na Ziemi, który geolodzy i paleontolodzy nazywają „głębokim czasem”, co może pomóc spojrzeć na nasze własne życie z innej perspektywy. Dla mnie to fascynujące, że udało się zachować ciągłość; w jakiś sposób pocieszające jest popatrzeć na wspaniałą różnorodność ptaków i powiedzieć: „Cześć, małe dinozaury”.

Książka „Sprzedam dinozaura. Paleontolodzy, kolekcjonerzy i przemyt skamielin” jest dostępna w sprzedaży.

Artykuł sponsorowany