Prezentownik lubimyczytać.pl – historie prawdziwe, czyli reportaż, biografie i publicystyka

Poznaliście już nasze propozycje książek dla dzieci i młodzieży, a także dla miłośników literatury pięknej i poezji. Przed wami jeszcze zestawienia zawierające m.in. kryminały, romanse, książki z gatunku fantastyki. Tym razem jednak proponujemy zapoznanie się z prezentownikiem pełnym prawdziwych historii, wśród których znajdziecie wciągające biografie, poruszające reportaże i książki publicystyczne, nierzadko związane z nauką czy medycyną. Poniższe tytuły (niemal?) każdy miłośnik non-fiction chciałby znaleźć pod choinką!

Zachęcamy do przejrzenia aktualności oraz zapoznania się z treściami opublikowanymi w naszym serwisie w ostatnim czasie. Sprawdźcie także katalog lubimyczytać.pl, znajdziecie tam mnóstwo książkowych inspiracji! 

„Autystki”, Clara Törnvall (Osnova)

Książka Clary Törnvall, dziennikarki Szwedzkiego Radia, która w wieku czterdziestych dwóch lat dostała diagnozę wysokofunkcjonującego autyzmu, mieści się na pograniczu eseju i osobistego reportażu. Autorka odtwarza swoją drogę do diagnozy, zdaje relacje z kolejnych wizyt u psychologów i psychiatrów, sięga po wspomnienia z dzieciństwa i młodości, przywołuje doświadczenia z okresu wczesnej dorosłości. Opowiada o swoich snach i lękach, o relacjach, czy raczej ich braku. Diagnoza ją wyzwala z pęt niewiedzy i poszukiwań, ale też inspiruje do „śledztwa” dotyczącego historii i stanu współczesnego autyzmu i autystów w Szwecji i na świecie.

Swoje dociekania Törnvall prowadzi między innymi w mediach społecznościowych w grupach autystycznych kobiet. W ten sposób dociera do kilku kobiet, które odwiedza i których przypadki opisuje. Jest to między innymi młoda, samotna matka, którą ratują rutyny, starsza artystka wielbiąca kolor zielony najlepiej czuje się w otoczeniu natury, dziewczyna w pokoju oblepionym plakatami z Marilyn Monroe. Żadna z nich nie odnalazła się na rynku pracy, w ogóle w innych kontekstach społecznych niż prywatne. Tylko własnymi siłami musiały budować swoje światy.

W „Autystkach" znajdziemy zarówno sporo faktografii, jak i baśni i mitów. Przywołani są najważniejsi badacze autyzmu, od Hansa Aspergera i Grunię Suchariewą po współczesnych amerykańskich specjalistów, także tych, którzy sami pozostają w spektrum. Z drugiej strony autorka przypomina Brunona Bettelheima i jego rozważania na temat mitów. Pojawiają się tu także baśnie ludowe, dowodzące, że wiele jej bohaterek, traktowane jako inne, odstające od reszty, nazywane „świętymi szaleńcami”, to właśnie przykłady spektrum.

„Ostatnia pieśń miłosna. Biografia Joan Didion”, Tracy Daugherty (Osnova)

„Ostatnia pieść miłosna” Tracy’ego Daugherty’ego, bestseller „New York Timesa”, to pierwsza biografia amerykańskiej pisarki i dziennikarki Joan Didion na świecie i pierwsza, która ukazuje się po polsku. Gdy Daugherty, wielokrotnie nagradzany dziennikarz, zabrał się za pracę nad biografią, Didion nie udzielała już wywiadów. Autor przeprowadził dziesiątki rozmów z osobami, które znały pisarkę na różnych etapach jej życia, z przyjaciółmi, znajomymi, wydawcami, zagłębił się w historię tak ważnej dla niej rodzinnej Kalifornii.

Autor zabiera czytelniczki i czytelników w pasjonującą podróż po życiu Joan Didion. Do Sacramento, Los Angeles, Malibu, Nowego Jorku, gdzie mieszkała pisarka, ale i w miejsca, gdzie zbierała materiały do reportaży, esejów i książek: na wybrzeże Zatoki Meksykańskiej, na Hawaje, gdzie Didion zawsze chciała mieć dom, do Kolumbii i Salwadoru. Daugherty śledzi też losy rodzinne Didion, od relacji z rodzicami przez jej małżeństwo z Johnem Gregorym Dunne’em, którego poznała w Nowym Jorku, gdy pracowała w redakcji „Vogue’a”, a on dla „Time’a” po adopcję córki Quintany.

„Bilczyce opowiedziane. A tale of Bilczyce”, Roman Markot, Bogusław Michalec (All Muses)

Opowieść o historii zespołu dworsko-parkowego w Bilczycach przepleciona poezją i wysmakowanymi fotografiami. Album w jęz. polskim i angielskim.

Historia dworu w Bilczycach sięga kilkuset lat wstecz. Majątek na przestrzeni tego czasu przechodził z rąk do rąk, a drzewa bilczyckiego parku są niemym świadkiem zmiennych kolei losu. Miejsce, urzekające wszystkich gości swą urodą, jednak tajemnic nie zdradza chętnie. Historia dworu została odtworzona na postawie rozmów z obecnym właścicielem oraz potomkami poprzednich, kwerendy archiwalnej oraz pracy lokalnych pasjonatów. Całość została zilustrowana archiwalnymi i współczesnymi fotografiami ukazującymi ogród, park, dwór i jego mieszkańców.

Bilczyce niewątpliwie zostawiają ślad w swoich gościach. Wielu z nich potem „myśli Bilczycami”. Jednocześnie losy dworu w Bilczycach są reprezentatywne dla wielu szlacheckich posiadłości w Małopolsce. Autorzy albumu starali się wydobyć z mroku dziejów to, co najbardziej istotne dla współczesnego czytelnika.

„Sprzedam dinozaura. Paleontolodzy, kolekcjonerzy i przemyt skamielin”, Paige Williams (Bo.wiem)

Ile kosztuje przeszłość?

Na aukcji w Nowym Jorku za milion dolarów sprzedano szkielet potężnego dinozaura z gatunku Tarbosaurusbataar.

Nieco później okazało się, że z Mongolii przemycił go Eric Prokopi, znany pasjonat skamielin od lat zajmujący się poszukiwaniem, preparowaniem i sprzedażą cennych okazów. W tym przypadku posunął się jednak o krok za daleko. Grupa paleontologów zaalarmowała rząd Mongolii i rozpętała się zażarta międzynarodowa batalia o bezcenny szkielet, a Prokopi mógł tylko obserwować, jak jego życie rozpada się na kawałki.

Sprzedam dinozaura to fascynująca opowieść o barwnym świecie kolekcjonerów, handlarzy, przemytników i podejrzanych transakcjach. W lukratywnej branży, jaką jest obrót cennymi skamielinami, od lat trwają napięcia między nauką i komercją, a granica między tym, co jest legalne, a co nie jest, często się zaciera. Autorka prowadzi nas przez kontynenty i tysiąclecia, zadając pytanie: do kogo należy przeszłość?

„Pieprzyć wstyd. Historia rewolucji seksualnej”, Ewa Wanat (Filtry)

W tej pierwszej, napisanej po polsku historii rewolucji seksualnej Ewa Wanat ze swadą opowiada, jak zdobycze roku 68 zmieniły zachodnie społeczeństwa, i jak fakt, że Polska leżała wtedy za żelazną kurtyną odbija się na naszym dzisiejszym obyczajowym zacofaniu – braku akceptacji dla osób LGBT+, niezrozumieniu, czym jest gender, niechęci do uznania praw reprodukcyjnych kobiet.

„Pieprzyć wstyd” to książka szczególnie aktualna dziś, gdy w Polsce przybiera na sile wojna kulturowa, której głównym celem – jak pisze autorka – jest nie dopuścić do tego, by polski seks oddzielił się od prokreacji, a oficjalny dyskurs stygmatyzuje osoby bez potomstwa, ludzi o innej niż heteroseksualnej orientacji, dzieci z in vitro. Książka Ewy Wanat daje jednak nadzieję, pokazuje bowiem jasno, że przemian obyczajowych nie da się już zatrzymać. Emancypacja – niezależnie od tego, co o równouprawnieniu myśli wychowane w tradycyjnym katolicyzmie pokolenie, które dzisiaj kształtuje prawodawstwo – przyjdzie i do nas.

„Teorie spiskowe. Nic nie jest takie, na jakie wygląda”, Michael Butter (Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego)

Nic nie dzieje się przypadkiem. Mark Zuckerberg jest człekokształtną jaszczurką, amerykański rząd zlecił atak na World Trade Center, a lądowanie na Księżycu to kłamstwo. Oto tylko kilka przykładów niezliczonych teorii spiskowych. Czym są i dlaczego ludzie w nie wierzą? I czy mogą być niebezpieczne?

Michael Butter, rozprawiając się z mitami narosłymi w dyskusjach medialnych, przedstawia cechy, rodzaje i rozwój teorii spiskowych. Posługując się przykładami od zabójstwa Juliusza Cezara po flirt Donalda Trumpa z konspiracjonizmem, pokazuje, jak powstają i co oznaczają dla ich wyznawców. Udowadnia, że są osoby bardziej podatne na proponowaną retorykę, przekonane, że jako nieliczne znają prawdę i odkryły perfidny plan.

Nowe narracje spiskowe pojawiają się każdego dnia. Jedni w nie wierzą, drudzy obawiają się fatalnych skutków konspiracjonizmu. Książka Buttera pozwala nam na zrozumienie istoty, fenomenu i konsekwencji tego wszechobecnego zjawiska.

„Wileka Księga Marsa. Wszystkie obsesje na punkcie Czerwonej Planety”, Marc Hartzman (Bo.wiem)

Dlaczego Mars tak przyciąga i fascynuje?

Bogato ilustrowana, zajmująca i bardzo zabawna Wielka księga Marsa ukazuje fenomen naszej fascynacji Czerwoną Planetą i jej miejsce w popkulturze. Znajdziecie tu hipotezy na temat życia na Marsie, wywiady z naukowcami i archiwalne zdjęcia.

Marsem interesowali się już starożytni Egipcjanie, ale prawdziwa marsjańska obsesja pojawiła się w XIX wieku. Na jego powierzchni zaobserwowano wtedy „kanały”, które sugerowały obecność życia. Naukowcy i przedsiębiorcy prześcigali się w pomysłach, jak skontaktować się z Marsjanami. Czerwona Planeta stała się ikoną kultury popularnej, bohaterką powieści i filmów, od kreskówek Loonely Tunes po Kroniki marsjańskie i Marsjanina. Nasze nieustanne pragnienie eksploracji Marsa zaowocowało wystrzeleniem przez NASA łazika Perseverance w 2020 roku i dalekosiężnymi planami kolonizacji tej planety, które snuje między innymi Elon Musk.

Ludzie obserwują Marsa od wieków, ale czy kiedykolwiek Marsjanie spoglądali w stronę Ziemi? Być może pewnego dnia uda nam się odpowiedzieć na to pytanie.

„Atlas osobliwości kulinarnych. Przewodnik poszukiwacza smaków”, Dylan Thuras, Cecily Wong (Sonia Draga)

„Atlas osobliwości kulinarnych”, książka napisana przez ten sam wiecznie ciekawy świata zespół, który stworzył Atlas osobliwości, zaprasza na bankiet złożony z niezwykłości. Jesteście gotowi na piwo warzone z mgły w Chile? Na sardyński makaron zwany nićmi Boga? Jest to jednak o wiele więcej niż ledwie menu kuriozalnych przysmaków i zaskakujących dań. Ta przygotowana z rozmachem książka pokazuje, że nasze życie koncentruje się wokół spraw dotyczących jedzenia. Dotyka historii – na przykład opowiadając o sieci wytwórni sosu rybnego w starożytnym Rzymie. Mówi o kulturze – wyobraźcie sobie 4 miliony kobiet, które spotykają się w jednym miejscu, żeby przyrządzić pudding ryżowy. Zaprasza na wyprawę – choćby i na świętą chińską górę Hua Szan, żeby na jej szczycie napić się herbaty. A to dopiero początek. 

„Miss Dior”, Justine Picardie (Rebis)

To historia postaci, która pewnego słonecznego ranka wtargnęła do mojego życia i została w nim na dobre. Ta efemeryczna kobieta – bohaterka ruchu oporu, oddana siostra, zamiłowana ogrodniczka – żyła na własnych warunkach. Nazywała się Catherine Dior.

Miss Dior to opowieść o wolności i faszyzmie, o pięknie i zdradzie, o różach i represjach. A także o tym, co kryje się pod gładką powierzchnią mody.

Książka portretuje zagadkową kobietę związaną z Christianem Diorem: jego ukochaną młodszą siostrę Catherine, która zainspirowała brata do stworzenia jego najsłynniejszych perfum i wpłynęła na kształt jego wizji kobiecości. Justine Picardie zabiera nas w podróż do okupowanego Paryża, gdzie Christian doskonalił umiejętności projektanta haute couture, a Catherine w tym samym czasie działała z wielkim oddaniem we francuskim ruchu oporu, dopóki nie została pojmana i wywieziona do niemieckiego obozu koncentracyjnego w Ravensbrück.

Rekonstrukcja życia Catherine w oparciu o bezprecedensowo swobodny dostęp do domów i archiwów rodziny Dior rzuca nowe światło na legendarne dzieła Christiana Diora, zwłaszcza na jego czarodziejską kolekcję New Look, która wyłoniła się z cieni straszliwych doświadczeń jego siostry.

Śledząc wojenne ścieżki rodzeństwa Diorów, Picardie ujawnia też inne nieznane historie o rozmaitych formach walki i rodzinnych więziach. Wynikającym z nich optymistycznym przesłaniem jest wiara w piękno i nadzieję, której nie przekreśla nawet bliskie zetknięcie z mrokiem i rozpaczą, a także to, że człowiek, który stanął w obliczu straszliwych zniszczeń, może czerpać pocieszenie ze świata przyrody. Rezultatem jest znakomita, niezwykle poruszająca książka.

„Wałęsa. Gra o wszystko”, Krzysztof Brożek (Czarna Owca)

Pochodzący z chłopskiej rodziny stoczniowy elektryk, prosty robotnik. Przywódca Solidarności, noblista. Albo, jak chcą inni, megaloman i manipulator. Dla jednych bohater, dla innych wyniesiony na fali strajku uzurpator, nieakceptujący na szczycie nikogo obok siebie. Otoczony liczną rodziną, ale tak naprawdę wielki nieobecny, tak we własnym domu, jak i w życiu bliskich. Wraz z jego prezydenturą pojawiły się kolejne pytania: Lech Wałęsa to mąż stanu czy marionetka w rękach innych?

Po kolejnych wyborach i przegranej walce o Belweder wrócił nie do domu, lecz do biura, za monitor komputera, skąd do dzisiaj wysyła w świat swoje barwne, czasem niezrozumiałe wpisy, komentarze, oświadczenia, prowadzi też blogi i transmisje.

Na jego temat powstało wiele mitów. W biografii autorstwa Krzysztofa Brożka rozmówcy dobrze niegdyś znający Lecha Wałęsę mówią to, czego przez lata nie powiedzieli jeszcze nikomu. Które mity okażą się prawdą, które kłamstwem, a które pozostaną niemożliwą do zweryfikowania legendą?

Dziesięć lat pracy; ponad sto przeprowadzonych rozmów; stosy przejrzanych archiwalnych dokumentów i niepublikowanych wspomnień; liczne, wzajemnie wykluczające się tropy, a wszystko po to, aby zrozumieć człowieka, który wciąż wymyka się ocenie.

„Krótko i szczęśliwie. Historie późnych miłości”, Agata Romaniuk (Wydawnictwo Poznańskie)

O pierwszych miłościach powiedziano prawie wszystko – powstało już wiele filmów, piosenek i wierszy. O miłościach ostatnich nie mówi się dużo, a jeśli już, to ze wstydem, półszeptem, jakby ich miejsce było w cieniu. A przecież to właśnie uczucia, które zdarzają się późno, kiedy już się ich wcale nie spodziewamy, zostają z nami na zawsze. Oto zbiór prawdziwych historii dojrzałych miłości, które nie miały prawa się zdarzyć, a jednak się wydarzyły na ostatniej prostej życia. Te nieoczywiste, słodko-gorzkie opowieści, dają nadzieję, że nigdy nie jest za późno na przeżycie czegoś ważnego. Powiedzieć komuś „Nie jesteś moją pierwszą miłością, ale wiem, że będziesz ostatnią” to jedna z najpiękniejszych obietnic, jakie możemy złożyć.

„Na skrzydłach. O ludziach, ptakach i radości życia”, Maciej Zdziarski (Znak Horyzont)

Wycisz się. Oddychaj. Patrz na ptaki.

Nad nami znajduje się świat, którego obserwacja koi i łagodzi niepokój. Pogodę ducha możesz znaleźć wszędzie – w szuwarach nad cichym jeziorem, w ogrodzie za domem, na wycieczce. Wystarczy, że uniesiesz głowę.

Na skrzydłach to wyjątkowy zbiór piętnastu rozmów, w trakcie których polscy birdwatcherzy opowiadają o swojej niecodziennej pasji. Niektórzy zrywają się nad ranem, by przed wschodem słońca dotrzeć na miejsce. Inni planują dalekie wyprawy. Wszyscy kolekcjonują zdjęcia, wspomnienia i doświadczenia i opowiadają, jak zmieniło się ich życie, kiedy zbliżyli się do natury.

W rolę przewodnika po świecie rodzimych sikor, egzotycznych kardynałów i barwnych żołn wchodzi Maciej Zdziarski. Dziennikarz i początkujący ptasiarz snuje fascynujące rozważania na temat ludzi, ptaków i radości życia.