"Diabeł" to historia z życia Tołstoja. Powieść opowiada historię uczciwego szlachcica, który nie jest w stanie powstrzymać swojej pasji do prostej kobiety, poddanki. Tołstoj moralnie argumentuje, jak cielesne pragnienia niszczą człowieka, prowadząc go na śmierć, najpierw duchową, a potem fizyczną. Jego zdaniem kobieta jest znacznie bardziej zepsutym stworzeniem – nie odczuwa bowiem moralnego cierpienia po skorzystaniu z zakazanego związku.