Dzieło Prousta, kontynuując wielką tradycję prozy francuskiej — Montaigne, Saint-Simon, Madame de Sévigné, Flaubert, Goncourtowie — zespoliło w sobie również elementy dwóch prądów kształtujących kulturą europejską na przełomie XIX i XX w., bergsonizmu i impresjonizmu. Cykl „W poszukiwaniu straconego czasu”, ta synteza duchowego życia pisarza, jest moralną, obyczajową i społeczną kroniką przemijającej epoki. Dzieło Prousta jest przede wszystkim wyrazem nowego znaczenia sztuki i przekształconą formą powieści, stanowiącej już nie tylko obraz rzeczywistości, ale i klucz do niej. Autor potrafił bowiem odnaleźć czas indywidualny, niezależny od czasu fizycznego, czas wspomnień i przeżyć głęboko pogrzebanych w pamięci. Ten czas odnaleziony wyzwala nas od teraźniejszości, pozwala pogrążyć się w przeszłość i przybliża nas do prawdy. To wielkie odkrycie Prousta sprawiło, że jego dzieło dało początek ewolucji powieści w XX w.