W pokoju naszym, na ścianie nad łóżkami wisi duża, powiększona fotografia w pięknej oprawie … Kiedy się w nią wpatrywać, robi się właściwie interesująca, jakaś jakby zauważona przez Józefa Mackiewicza.
Marian Hemar, „Świstki z podróży”, 1964
(w tomie Awantury w rodzinie)


Nadając tomikowi opowiadań tytuł Pod każdym niebem … Mackiewicz zastrzegł się przeciw wyłącznej roli pisarza narodowego. … Można mniej więcej to samo przeżyć i można to mniej więcej tak samo odczuć pod każdym niebem. A samo podobieństwo losów jest jedną z zagadek bytu.
Jadwiga Maurer, Kultura 1985 nr 7-8


Warto zaznaczyć, że opowiadanie o konfliktach rodziny Henryka z ciotką Pafcią [„Faux-pas ciotki Pafci”] nie ma prostej genezy autobiograficznej. U podstaw zamysłu utworu legły historia rodziny i wspomnienia autora, ale wszystkie rzeczywiste pierwowzory osób i zdarzeń są tu przemieszane i skomponowane tak, aby złożona z nich literacka rzeczywistość była światem wykreowanym, a nie – odtworzonym z pamięci. Podejście do twórczości Józefa Mackiewicza jako literackiej autobiografii czy kroniki rodzinnej zawsze przyniesie zawód poszukiwaczom prostych zbieżności i zależności. Tytułowa ciotka Pafcia została np. obdarowana przez autora przeżyciami, które były udziałem trzech osób rzeczywistych… Mackiewicz zawsze z tego, co było, tworzył całość nową, wyłącznie w jego dziele istniejącą.
Wacław Lewandowski, Józef Mackiewicz: Artyzm – Biografia – Recepcja, 2000