Eliade pokazuje, że myśl alchemiczna ani nie zaczęła się w średniowieczu, ani się w nim nie skończyła, a także, że nie chodziło o napchanie sobie kieszeni ołowiem przemienionym w złoto. W niektórych kulturach kowal cieszył się większym szacunkiem niż szaman, i niemal pełnił funkcję kapłana przybliżającego ludziom bogów.

Godne polecenia, choć trzeba zaznaczyć, że treść przeważnie skupia się na Afryce i Dalekim Wchodzie.

-----------------------------------------------------

„Byłoby nieostrożnością oceniać oryginalność alchemii poprzez jej wpływ na rozwój chemii. Właśnie z tego względu, że była zeświecczeniem świętej nauki, dla alchemika chemia była „upadkiem”. Nie jest to próba paradoksalnej apologii alchemii: to zgodność z najbardziej elementarnymi metodami historii kultury – nic więcej”.

„Jakiś niezrozumiały kompleks niższości kultury europejskiej powoduje, że pełen szacunku stosunek do archaicznej kultury, pokazanie spójności jej wierzeń, szlachetnych rysów jej humanizmu, a jednocześnie unikanie nacisku na wtórne czy nawet aberracyjne strony jej socjologii, ekonomii czy higieny – równoczesny jest z ryzykiem podejrzenia o eskapizm albo nawet obskurantyzm”.

„Alchemia jest jednym z takich dzieł ducha przednaukowego i pora uznać, że nieostrożnie postępował historyk przedstawiający ją jako wstępny okres chemii, a więc w sumie jako naukę świecką. Błędna perspektywa brała się stąd, że historyk, pragnąc jak najlepiej pokazać początki obserwacji i eksperymentu, którym świadectwo dają dzieła alchemii, przywiązywał zbyt wielką wagę do tekstów zdradzających chociaż ślad pojawiającej się myśli naukowej, a lekceważył czy wręcz pomijał inne teksty mające z punktu widzenia właściwej alchemii wartość o wiele większą. Innymi słowy ocena wartości pism alchemików mniej brała pod uwagę teoretyczny świat, do którego należały, a bardziej hierarchię wartości dziewiętnasto- lub dwudziestowiecznego historyka chemii będącą w gruncie rzeczy hierarchią świata nauki eksperymentalnej”.

„Często zdarza się, że symbol, obraz czy ryt torują drogę zastosowaniom praktycznym wynalazku, a można powiedzieć, że czasem wręcz je umożliwiają. Wóz, zanim stał się środkiem transportu, był pojazdem w procesjach rytualnych – wożono na nim symbol Słońca albo obraz bóstwa solarnego. Zresztą dopiero zrozumienie symboliki koła słonecznego umożliwiło „odkrycie” wozu”.

„To właśnie w charakterystycznym dla XIX wieku dogmacie – że prawdziwą misją człowieka jest zmienianie i przekształcanie natury, że może on wytwarzać lepiej i szybciej niż ona, że powołany jest do tego, żeby być jej panem – szukać trzeba autentycznej kontynuacji marzenia alchemików”.

Eliade pokazuje, że myśl alchemiczna ani nie zaczęła się w średniowieczu, ani się w nim nie skończyła, a także, że nie chodziło o napchanie sobie kieszeni ołowiem przemienionym w złoto. W niektórych kulturach kowal cieszył się większym szacunkiem niż szaman, i niemal pełnił funkcję kapłana przybliżającego ludziom bogów.

Godne polecenia, choć trzeba zaznaczyć, że treść...