Literatura na Świecie nr 7-8/2000 (348-349)

To jak dotąd chyba jedyny tom literatury na świecie, który przeczytałem od dechy do dechy. Zazwyczaj skupiam się na fragmentach powieści i opowiadaniach, a resztę omijam - a to wiersze, a to recenzje czy teksty teoretyczne. Omijam lub nie doczytuję. Tutaj się zawziąłem. Zainspirowała mnie okładka i zawartość, której motywem przewodnim jest zjawisko surrealizmu, ale głównie tego spod znaku ibero-latynoskiego. Nie znajdziemy tu Bretona czy Éluarda (chyba że w tekstach 'historycznych'). Ale przecież sami hiszpańscy przedstawiciele tego nurtu twierdzili, że jest on w swej istocie iberyjski właśnie, bo w tej kulturze, jak w mało której w Europie, istnieje taka przedziwna symbioza sprzeczności, gdzie Tanatos ostentacyjnie ściska się z Erosem, a ascetyczna pruderia idzie w parze ze zmysłowością, obecną w najważniejszych przejawach kreatywności (od tańca począwszy).
Zainspirował mnie też, a jakże, Luis Buñuel, który, choć z ducha literacki, wyładował się - jak wiadomo - na innym poletku. A który wraz z Dalim i Lorcą (Lorką?) tworzył przedziwny trójkąt literacko-artystyczny. Dalí - nota bene - też był w swej istocie literacki, nawet zwłaszcza jako malarz. A Lorca - wiadomo.
No i opłaciło się. Bo dla takiego jak ja fana artystycznej bohemy z I poł. XX w. jest tu wiele smaczków, choćby teksty literackie Buñuela, czy opis drogi artystycznej wyżej wymienionych, w kontekście rodzącej się awangardy hiszpańskiej. Jest sporo dobrej prozy i liryki latyno-amerykańskiej, która - ze względu na iberyjską schedę kulturowej ambiwalencji - też ma w sobie surrealistycznego ducha, który gdzieś jakoś znalazł swoje ujście w realizmie magicznym. Jest też osobliwe dziełko spoza kultury ibero-latynoskiej, a mianowicie opowiadanie (mini-powieść?) "Malwina" Mirko Kovača. Fakt, rzecz to bałkańska, ale poprzez swoją stoicką drastyczność skądinąd bliska jest hiszpańsko-latynoskiej kulturze pasji i śmierci.
Przez teksty teoretyczne też można przebrnąć, choć miałem problem z tym o Barthesie. Ale większość czyta się jednym tchem. Tak jakoś równo wyszło, co nieczęsto jest zasadą Literatury na Świecie. Ale ten tom - dla miłośników tematu - polecam zdecydowanie.

To jak dotąd chyba jedyny tom literatury na świecie, który przeczytałem od dechy do dechy. Zazwyczaj skupiam się na fragmentach powieści i opowiadaniach, a resztę omijam - a to wiersze, a to recenzje czy teksty teoretyczne. Omijam lub nie doczytuję. Tutaj się zawziąłem. Zainspirowała mnie okładka i zawartość, której motywem przewodnim jest zjawisko surrealizmu, ale głównie...